“ถนนสายไม้” ตรอกชุมชนเก่าแก่ที่ยังคงมีชีวิต

ป้ายชื่อชุมชนประชานฤมิตร โดดเด่นสะดุดตาตรงบริเวณปากทางเข้า เพราะทำจากไม้แกะสลักสวยงาม เมื่อเข้ามาในถนนเล็กๆ เส้นนี้ไม่ว่ามองซ้ายมองขวาก็จะเป็นร้านรวงต่างๆ ที่เกี่ยวกับกิจการค้าไม้ ทั้งเฟอร์นิเจอร์สำเร็จรูป ไม้แปรรูปเตรียมสำหรับการสั่งทำ ดีไซน์มีทั้งแบบเก่า-แบบใหม่ เรียบหรู ผสมปะปนกันไป งานฉาก งานแกะตัวอักษร เลขที่บ้าน ไม้ระแนง ชั้นวางหนังสือ เก้าอี้ โต๊ะ ฉากกั้น ฯลฯ ผสมผสานไปกับร้านกาแฟ ติ่มซำ และศาลเจ้าแม่ทับทิม ทั้งหมดหลอมรวมกันเป็นชุมชน จนเป็นเอกลักษณ์ของย่านนี้

สาวบางโพนั้นโก้จริงๆ

วลีสนุกๆ จากเพลงประจำย่าน วันนี้ไม่ฮิตเท่าเมื่อก่อนแล้ว แต่สาวบางโพยังโก้อยู่ ย่านตึกเก่า บ้านเรือนอยู่อาศัย เริ่มมีคอนโดมิเนียมแทรกมาปะปนอยู่ประปราย และบางวันเมื่อสาวออฟฟิศทันสมัยอยากสัมผัสวิถีเรียบง่ายบ้าง ก็จะมาเดินเล่นเตร็ดเตร่มองหาความอบอุ่นชุบชูใจ ยามเย็นเมื่ออาทิตย์ลาลับ ถนนทั้งสายเส้นนี้ยังมีเสน่ห์ชวนมอง ใครชอบบรรยากาศชุมชนเก่าแก่ งานดีไซน์เก๋มีเอกลักษณ์ ให้เดินชม เดินช้อป รับรอบว่าที่นี่โก้จริงๆ

ย้อนไปเมื่อแรกเริ่ม ก่อนหน้านี้บางโพยังเป็นเพียงชนบทที่พักของชาวสวนผลไม้ ครั้นพอในยุคจอมพล ป. พิบูลสงคราม เห็นว่าในเมืองเริ่มมีมลพิษแลคับแคบ จึงสั่งให้ย้ายโรงงานและโรงอุตสาหกรรมต่างๆ กระจายออกนอกย่านพระนคร บรรดาโรงเลื่อย โรงสีไม้ ช่างกลึง ช่างแกะสลัก ฯลฯ จึงย้ายออกมากระจัดกระจายกันอยู่ตามซอยนี้ และไม่นานจึงพากันตั้งเป็นชุมชนที่มีครบทั้งวัสดุอุปกรณ์ต่างๆ มีการจัดระเบียบในชุมชน ร้านค้าก็ขายในราคาที่ไม่ต่างกันมาก ใช้ฝีมือและการออกแบบที่สร้างความแตกต่างหลากหลาย ย่านนี้จึงมีสินค้าจากไม้ครบทุกประเภท 

ตำนานที่ยังมีชีวิต

วันเวลาผันผ่านหมุนเวียน ใช่ว่าถนนเส้นเล็กๆ สายนี้จะอยู่ดีรุ่งเรืองตลอดเวลา ทุกคนต่างผ่านร้อนผ่านหนาว มีช่วงซบเซาเพราะพิษเศรษฐกิจ ช่วงหยุดชะงักด้วยเหตุเชื้อไวรัสโควิด แม้แต่เราก็กลับมาได้ยินชื่อถนนสายไม้อีกครั้งเมื่อไม่นานนี้เอง ช่วงที่กรุงเทพฯจัดงาน Bangkok Design Week 2023 เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมา และนั่นก็ทำให้คนที่ชอบงานดีไซน์จากไม้แต่ยังไม่เคยมาเยือนถนนของชุมชนคนค้าไม้แห่งเดียวในประเทศไทย ได้มีโอกาสมาสัมผัสวิถีชีวิตและภาพย่านการค้าของผู้คนบนถนนนี้ พร้อมชมการออกแบบงานไม้ของกลุ่มคนรุ่นใหม่ Creative Soul กลุ่มศิลปินแสง และกลุ่มภูมิสถาปนิก มาสร้างสรรค์ผลงานหลายชิ้นที่ทำจากไม้อย่างสวยงามตะลึงตา

แม้วันนี้งานจบไปแล้ว เราแค่มาเล่าให้ฟังเพื่ออยากให้ติดตามข่าวคราวของถนนเส้นนี้ในอนาคตที่กำลังจะถูกปลุกให้มีชีวิตชีวาขึ้นอีกครั้งกับการจัดงานอื่นๆ ที่จะมีต่อเนื่องตามมา และเพื่อการดำรงอยู่ของงานฝีมือช่างไม้จากคนไทยที่จะสืบสานต่อไป

ไหว้ศาลเจ้าแม่ทับทิม 

ไม่ว่าชุมชนใดต่างก็มักจะมีสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่เคารพนับถืออยู่คู่ชุมชน บริเวณช่วงกลางๆ ของถนนเส้นนี้ เดินเลี้ยวเข้าไปในซอยเล็กๆ เพียงไม่กี่ก้าว จะพบศาลเจ้าแม่ทับทิมซึ่งเป็นที่ยึดเหนี่ยว เป็นศูนย์รวมจิตใจของคนในชุมชน ซึ่งส่วนมากเป็นคนจีนที่อพยพจากเกาะไหหลำมาตั้งรกรากย่านบางโพและมีอาชีพช่างไม้ บริเวณศาลเจ้าแม่นอกจากชาวชุมชนมากราบไหว้ขอพร ยังใช้เป็นที่จัดงานต่างๆ ของคนในชุมชน และในช่วงที่มีงานบางกอกดีไซน์ กลุ่มศิลปินแสงก็มาตกแต่งแสงไฟที่ศาลแห่งนี้อย่างสวยงาม โดยการออกแบบให้แสงเป็นเหมือนสายน้ำไหลผ่าน ดังตำนานของเจ้าแม่ทับทิมที่ว่ากันว่า ท่านลอยน้ำมาปรากฏที่บริเวณนี้ จึงมีการสร้างศาลขึ้นมา

หากใครกำลังมองหาเฟอร์นิเจอร์ไม้ หรืออยากมาเดินดูวิถีชุมชนของกลุ่มคนที่มีอาชีพช่างไม้ มีงานไม้สวยๆ ฝีมือดีซ่อนอยู่ตามมุมต่างๆ รอให้ใครบางคนมาค้นพบ และอาจจะได้คำตอบว่า ทำไมงานไม้ถึงมีเสน่ห์ ที่อย่างน้อยเราควรมีครอบครองไว้สักชิ้น