ภาพเล่าเรื่องขอนําเสนอภาพหายากของบรรดาช่างภาพคณะหนึ่ง เรียกตัวเองว่า “คณะช่างถ่ายภาพหนังสือพิมพ์ รุ่นก่อนสงครามโลกครั้งที่ ๒” นับเป็นภาพสําคัญยิ่ง เพราะ ช่างภาพคณะนี้เป็นผู้มีบทบาทในการถ่ายภาพประวัติศาสตร์ ภาพเหตุการณ์สําคัญๆ ในอดีต ตีพิมพ์ในหนังสือพิมพ์ และนิตยสารรายต่างๆ เล่มสําคัญๆ ในช่วงก่อนปี พ.ศ. ๒๔๗๕ จนถึงก่อนสงครามโลกครั้ง ๒ ปี พ.ศ. ๒๔๘๔

จุดประสงค์ในการรวบรวม สมาชิกคณะถ่ายภาพฯ จาก 9 เอกสารรายงานการบันทึกการ ประชุม ระบุถึงเจตนาที่จะรวบรวม เพื่อนช่างภาพที่เคยร่วมงานกันมา ในสมัยก่อนสงครามที่แยกย้ายกัน ไป ให้กลับมาพบปะพูดคุย สอบถาม ความเป็นอยู่ และเพื่อช่วยเหลือ หรือ ดูแลบรรดาสมาชิกและครอบครัว โดยมีการนัดประชุม พบปะแลกเปลี่ยนข่าวสาร และสนทนากันอย่างเป็นกันเอง

โดยรายนามคณะช่างภาพอดีต ถึงปัจจุบันของช่างภาพหนังสือพิมพ์ รุ่นก่อนสงครามโลกครั้งที่ ๒ มีการ รวบรวมรายชื่อสมาชิกเป็นครั้งแรก เมื่อเดือนมิถุนายน พุทธศักราช ๒๕๑๑ ประกอบด้วย

๑. เจน (ตัวช้า) นิมมานนิตย์ อดีตช่างภาพหนังสือพิมพ์ก๊กมินยึด ป๋อ, ตงฮัวมินป่อ และซีป่อ ๒. จินดา หงษ์พร้อมญาติ อดีตช่างภาพ หนังสือพิมพ์ไทยใหม่ ๓. ชะอ้อน อํา พล อดีตช่างภาพหนังสือพิมพ์เดลิ เมล์รายวัน, รายสัปดาห์, บางกอก เดลิเมล์ (ภาษาอังกฤษ), เดลิเมล์ แมกกาซีน, เสรีภาพ ๔. ฉิม สินธุ นาวา อดีตช่างภาพหนังสือพิมพ์ศรี กรุง, สยามราษฎร์, หลักเมือง, เจริญกรุง, อิสระ, เทอดรัฐธรรมนูญ ประมวลวัน, ประมวลสาร, สยามนิกร, พิมพ์ไทย, สุวรรณภูมิ, นคร สาร ๕. เฉลิม วิเศษรัตน์ อดีตช่าง ภาพหนังสือพิมพ์วารศัพท์, สยาม ราษฎร์ ศรีกรุง 5. ช่วง มีเดช อดีต ช่างภาพหนังสือพิมพ์เดลิเมล์, บางกอกเดลิเมล์ (ภาษาอังกฤษ), เดลิเมล์แมกกาซีน, ดาวนคร, เสรีภาพ, บางกอกครอนิเกิล, สยาม นิกร ๗. แช่ม ชื่นชีพ อดีตช่างภาพ และผู้สื่อข่าวหนังสือพิมพ์บางกอก การเมือง, ไทยหนุ่ม, หลักเมือง, อิสระ, สันติภาพ, ผดุงชาติ, ดาว นคร, แนวหน้า, ตงง้วน ๘. เชื้อ เผ่า สังข์ อดีตช่างภาพหนังสือพิมพ์ไทย หนุ่ม, ศรีกรุง, หลักเมือง, ดาวนคร ๙. เชื้อ ปัญญา อดีตช่างภาพ หนังสือพิมพ์ สยามราษฎร์, ศรีกรุง ๑๐. ส่วน บุญชูช่วย อดีตช่างภาพ หนังสือพิมพ์ประชาชาติ พิมพ์ไทย ๑๑. ทินกร (รุ่นใช้) อดีตช่างภาพ หนังสือพิมพ์ไทยใหม่, สยามนิกร, พิมพ์ไทย, ประชาธิปไตย, เดลิเมล์, บางกอกไทม์, เสรีไทย ๑๒. แท้ ประกาศวุฒิสาร อดีตช่างภาพ หนังสือพิมพ์สารสยาม, ท่องเที่ยว สัปดาห์ ๑๓. ร.อ. ปาล แก้วคีรี อดีต ช่างภาพหนังสือพิมพ์สยามราษฎร์ ศรีกรุง ๑๔. ประจักษ์ จันทนะชัย

อดีตช่างภาพหนังสือพิมพ์ผิวเหลือง, ท่องเที่ยวสัปดาห์ ๑๕. ประมวญ ยุ พาพินธุ์ อดีตช่างภาพหนังสือพิมพ์ ไทยใหม่ ๑๖. ประสาท สุขุม อดีต ช่างภาพหนังสือพิมพ์เดลิเมล์ ๑๗. พินิต อังกินันทน์ อดีตช่างภาพ หนังสือพิมพ์หลักเมืองรายวัน ๑๘. ผะอบ ฤกษะสาร อดีตช่างภาพ หนังสือพิมพ์ไทยใหม่ ข่าวภาพ ๑๙. ศิริพงษ์ พรหมณนันทน์ อดีตช่าง ภาพหนังสือพิมพ์ประมวลวัน, ประมวลสาร, ไทยใหม่, ประชาธิปไตย ๒๐. ม.จ. ศุกรวรรณดิศ ดิศกุล อดีต ช่างภาพหนังสือพิมพ์ประชาชาติ, ดาวนคร, ผิวเหลือง, วัฒนธรรม, สยามนิกร ๒๑. สงวน พิบูลสวัสดิ์ อดีตช่างภาพ หนังสือพิมพ์ ประชาชาติ, พิมพ์ไทย ๒๒. สมบุญ ณ ฤกษ์ อดีตช่างภาพหนังสือพิมพ์ ประชาชาติ, ประชามิตร, เพลินจิตต์, พิมพ์ไทย, ไทยใหม่ ๒๓. จรรยงค์ (ย้ง) พิบูลย์อรรถวิทย์ อดีตช่างภาพ หนังสือพิมพ์กงทอปอ, ประชาสาร ลิเบอร์ตี้ ๒๔. จําลอง รัตนสมบูรณ์ อดีตช่างภาพหนังสือพิมพ์ข่าวสยาม, ดาวนคร ๒๕. บรรเทิง อินทรภู่ อดีต ช่างภาพหนังสือพิมพ์ประชาชาติ, สยามนิกร, แหลมทอง, สุภาพสตรี ๒๖. โมรา สุวรรณสาคร อดีตช่าง ภาพหนังสือพิมพ์ท่องเที่ยวสัปดาห์ ๒๗. ดรุณ ตรีวิทยา อดีตช่างภาพ หนังสือพิมพ์รายวันข่าวภาพ ๒๘. เฉลิมศักดิ์ (ทองคํา) มงคลเวช อดีต ช่างภาพหนังสือพิมพ์ดาวนคร ๒๙. ชิต วิภาธวัช อดีตช่างภาพ หนังสือพิมพ์ประชาธิปไตย ๓๐. สัมพันธ์ ขันธชวนะ ๓๑. แป๊ะคี

การพบปะกันของช่างภาพทุก ครั้งจะมีการทําบันทึกและรายงานส่งสมาชิกให้รับทราบ สิ่งสําคัญอีก ประการหนึ่งคือ การติดตามช่างภาพที่ตกหล่นเข้ามาเป็นสมาชิก

ผลงานการถ่ายภาพของคณะ ช่างภาพฯ นอกจากจะปรากฏบนหน้าหนังสือพิมพ์เล่มสําคัญๆ ของยุคแล้ว คณะช่างภาพฯ บางส่วนมีโอกาสถ่ายภาพพระราชพิธีถวาย พระเพลิงพระบรมศพ พระบาท สมเด็จพระปรเมนทรมหาอนันท มหิดล สยามินทราธิราช ณ พระเมรุ ท้องสนามหลวง เมื่อวันที่ ๒๙ มีนาคม พ.ศ. ๒๔๘๔ นอกจากนั้น บางส่วนยังได้ฝากผลงานการถ่าย ภาพยนตร์ให้แก่วงการภาพยนตร์ไทยอีกด้วย เช่น ม.จ. ศุกรวรรณดิศ ดิศกุล (ถ่ายภาพยนตร์เรื่อง สุภาพ บุรุษเสือไทย), ประสาท สุขุม (ถ่าย ภาพยนตร์เรื่อง พระเจ้าช้างเผือก) และแท้ ประกาศวุฒิสาร (ถ่าย ภาพยนตร์ ถ่ายหนังข่าว ถ่ายสารคดีน้ําท่วมกรุงเทพฯ ถ่ายรถรางวิ่ง วันสุดท้ายในกรุงเทพฯ)

ปัจจุบัน คณะช่างภาพหนังสือ พิมพ์รุ่นก่อนสงครามโลกครั้งที่ ๒ สูญหายไปตามอายุวัยของช่างภาพ คงไว้แต่ชื่อและประวัติสั้นๆ และ สถานะการทํางานของแต่ละคนในหนังสือพิมพ์ต่างๆ ในอดีต ภาพถ่าย ต่างๆ ของบรรดาช่างภาพคณะนี้ปัจจุบันยังปรากฏให้เห็นอยู่เสมอๆ เมื่อมีการบอกเล่าผ่านภาพในอดีต ในช่วงหลังเปลี่ยนแปลงการปกครอง จนถึงก่อนสงครามโลกครั้งที่ ๒ แม้จะมิได้บันทึกชื่อของช่างภาพผู้ถ่ายไว้ก็ตาม

ขอขอบคุณ: คุณตวงทอง มีเดช (ภรรยาช่างภาพประวิทย์ มีเดช บุตรชายช่วง มีเดช) สําหรับการอนุเคราะห์ข้อมูล ภาพถ่ายและเอกสารในการเขียนบทความ