วันสมรสแห่งชาติ

เมื่อครั้งจอมพล ป. พิบูลสงครามประกาศล้างชาติ (สร้างชาติ) อันหมายถึงการ ทําให้ชาติไทยเป็นประเทศที่มีการกินดีอยู่ดีทั่วกัน จะสําเร็จได้ก็ด้วยการทํา ด้วย กําลังนานาชนิดของชาติและของประเทศไทย มีกําลังคน กําลังทรัพย์เป็นสิ่งสําคัญ ๒ อันดับแรก แต่กําลังคนเป็นสิ่งสําคัญกว่า เพราะกําลังคนเป็นรากแก้วสําคัญ ในการบันดาลกิจการใหญ่น้อยให้เกิดเป็นผล ให้มีอยู่กินดีขึ้นได้ในครั้งนั้น จอมพล ป. พิบูลสงคราม และพันโทหญิง ละเอียด พิบูลสงคราม จึงมอบหมายให้ กระทรวงการสาธารณสุขเล็งเห็นการสมรสเป็นสิ่งสําคัญในการสร้างชาติและ รักษาเอกราชอธิปไตยของชาติ โดยมีการจัดวันสมรสแห่งชาติขึ้นมา

ในวันที่ มีนาคม ๒๔๘๖ กระทรวง สาธารณสุขได้จัดให้มีงานวันของแม่ขึ้น โดยมี พ.อ. ช่วง เชวงศักดิ์สงคราม รัฐมนตรี กระทรวงการสาธารณสุข เป็นประธาน
การจัดงาน เพื่อเป็นการส่งเสริมเกียรติของหญิงไทยผู้ทําหน้าที่สร้างชาติในสถานะแม่ ณ สวนอัมพร เริ่มตั้งแต่เวลา ๑๔.๐๐ น. ถึง ๑๘.๐๐ น.

ภายในงานวันของแม่มีการรื่นเริงต่างๆ ชี้แจงเรื่องการสงเคราะห์แม่และเด็ก แสดง พิพิธภัณฑ์เกี่ยวกับการเลี้ยงดูเด็กและเครื่อง ใช้ของแม่ และประกวดสุขภาพแม่ สําหรับการ ประกวดสุขภาพของแม่ ผู้สมัครจะต้องเป็นแม่ ที่มีสัญชาติไทย และผู้เป็นแม่จะต้องมาสมัครลงทะเบียนเพื่อตรวจร่างกายก่อน โดยเปิดรับ สมัครจนถึงวันที่ ๒๔ กุมภาพันธ์ ที่กอง สงเคราะห์มารดาและเด็ก กรมสาธารณสุข ในกระทรวงมหาดไทย ตามวันเวลาราชการ การประกวดมี ๓ ประเภทด้วยกันคือ

ประเภทที่ ๑ แม่ที่มีลูกจากผัวคนเดียว และยังมีชีวิตอยู่ ๕ คน ประเภทที่ ๒ แม่ที่มี ลูกจากตัวคนเดียวและยังมีชีวิตอยู่ ๖-๑๐ คน ประเภทที่ ๓ แม่ที่มีลูกจากตัวคนเดียวและยัง มีชีวิตอยู่ตั้งแต่ ๑๑ คนขึ้นไป ทั้ง ๓ ประเภท ไม่จํากัดอายุเข้าประกวด หลักการพิจารณา ให้รางวัลคือ แม่ที่มีสุขภาพดีและสามารถเลี้ยง ดูอบรมลูกให้มีชีวิตรอดได้มากและสุขภาพดี ด้วยก็จะได้รับรางวัล การมอบรางวัล นอกจาก รางวัลที่ ๑, ๒, ๓ แล้ว พันโทหญิง ละเอียด พิบูลสงครามยังมีรางวัลพิเศษมอบให้แม่ผู้ชนะเป็นการส่วนตัวด้วย

ในการจัดงาน มีการจัดทําหนังสือแจกในงานชื่อว่า คู่มือสมรส จัดพิมพ์โดยกรม สาธารณสุข แจกจ่ายแก่ประชาชนที่มาร่วม งาน คํานําหนังสือคู่มือสมรส ฯพณฯ จอมพล ป. พิบูลสงคราม และพันโทหญิง ละเอียด พิบูลสงคราม กล่าวถึงความสําคัญในการ จัดงาน มีใจความบางตอนว่า

“เราจะต้องอายกันทําไม ในการที่เราจะ พูดคําว่า สมรส จนชินปากชินหู อย่างเราพูด คําว่า แม่ จนเคยชิน และเราพูดพร้อมด้วย ยกมือขึ้นกราบไหว้ทั่วกัน แม่ เป็นคําหวาน ซาบซึ้งยิ่งกว่าคําใดในภาษาไทย และต่อไปนี้ คําว่า สมรส ก็จะกลายเป็นคําที่คู่ติดไปกับคําว่าแม่เสมอ การสมรสเป็นการสร้างกําลังคนให้แก่ชาติ ซึ่งเป็นกําลังสําคัญยิ่งตามที่ฉันกล่าว มาแล้วนั้น และในเวลาเดียวกัน การสมรส เป็นการสร้างแม่ให้แก่ชาติของเรา ชาติไทยจะปลอดภัยอยู่ที่เรามีกําลังคนมาก และชาติไทย จะเป็นมหาอํานาจตามที่เราตั้งความมุ่งหมาย ไว้ทุกคนนั้น ก็อยู่ที่มีกําลังคนมาก คนคนเดียว สู้คน ๒ คนไม่ได้ ทุกท่านทราบดีแล้ว คน ๑๘ ล้านก็ย่อมสู้คน ๑๐๐ ล้านคนไม่ได้ และชาติไทยมี ๑๘ ล้านคน ก็ย่อมจะสร้างชาติไม่ได้ดี เท่าชาติไทย ๑๐๐ ล้านคน และถ้าชาติไทยมี คนเลว ๑๐๐ ล้านคน ก็จะสร้างชาติไทยได้ ไม่ดีเท่าชาติไทยมีแต่คนดี ๑๐๐ ล้านคนเป็นแน่นอน”

ภายในเล่ม คู่มือสมรส ประกอบด้วย เนื้อหาและคําอธิบายว่าด้วยการสมรสคืออะไรการเตรียมตัวก่อนสมรส การครองชีพของคู่ สมรส การสืบพันธุ์ อาการสําคัญในการมีครรภ์ วิธีคํานวณวันคลอดลูก อาการผิดปกติใน ระหว่างมีครรภ์ จากนั้นก็มีเนื้อหาเกี่ยวกับเด็กคือการเตรียมเครื่องใช้สําหรับแม่และเด็ก การ อาบน้ําเด็ก การนอนของเด็ก อากาศบริสุทธิ์ และแสงแดด การเจริญของเด็ก การชั่งน้ําหนัก ตัวเด็ก การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ กําหนดระยะเวลาสําหรับการให้นม การหย่านมแม่ อาหาร พิเศษของเด็ก อาหารสําหรับเด็กอายุ ๑-๓ ปี อาหารสําหรับเด็กอายุ ๓-๕ ปี ตัวอย่างสูตร อาหารเด็กอายุ ๓-๕ ปี แม่ควรบํารุงสุขภาพ ของเด็ก นิสัยเลียนแบบ หัวข้อที่ผู้ปกครอง ควรปฏิบัติ นิสัยดีและเลวของเด็ก จะช่วยให้เด็กมีนิสัยกินดีได้อย่างไร วิธีการฟาดเนื้อฟาด ตัว การสอนให้เด็กนบนอบและเชื่อฟัง การ อบรมไม่ให้เด็กขี้ขลาดและหวาดกลัว การฝึก นิสัยมิให้ถ่ายปัสสาวะรดที่นอน การอบรมเลี้ยง เด็กระหว่าง ๒-๖ ปี การตรวจร่างกายเด็กการชั่งน้ําหนักเด็ก การระวังรักษาฟันและ กระดูก การอาบน้ํา อาหารของเด็ก การนอน ของเด็ก ควรสอนไม่ให้กลัวหมอ การหัดสุข นิสัย การออกกําลัง

การสมาคมของเด็ก การป้องกันโรคติดต่อของเด็ก ไข้ทรพิษหรือ โรคฝีดาษ โรคหัด โรคไอกรน โรคคอตีบ โรคคางทูม โรคอีสุกอีใส โรคพุพอง และหลัก ๕ ประการที่ผู้ปกครองนักเรียนควรร่วมมือ เกี่ยวกับอนามัยนักเรียน เป็นต้น

จะเห็นได้ชัดว่า จอมพล ป. พิบูลสงคราม และพันโทหญิง ละเอียด พิบูลสงคราม ให้ความ สําคัญกับการสมรส แม่ และเด็ก เป็นอย่างยิ่ง โดยเฉพาะเนื้อหาที่ยากแก่การเข้าใจอย่างการ สืบพันธุ์ หนังสือคู่มือสมรสก็อธิบายได้อย่างดี