พิพิธภัณฑ์หล่มศักดิ์…เกี่ยวสายใยในวันวาน มาถักทอเป็นรูปธรรมอลังการในวันนี้

-๓-
ห้องแรก-ของพิพิธภัณฑ์หล่มศักดิ์ ห้องนี้นักท่องเที่ยวจะได้รับข้อมูลเบื้องต้น ภายในห้องประกอบด้วยสัญลักษณ์ของพิพิธภัณฑ์ พร้อมทั้งแผนผังห้องจัดแสดงทั้งหมด ๑๐ ห้อง ท่านจะได้รับชมเรื่องราวอันมีคุณค่าเกี่ยวกับวิถีชีวิตของคนไทหล่มตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน เช่น คนไทหล่มคือใคร มาจากไหน ใช้ชีวิตกันอย่างไร และเมืองหล่มสักมีอะไรที่น่าสนใจ ในรูปแบบจอ ๓๖๐ องศาอย่างตระการตา การฉายภาพยนตร์สั้นที่จอด้านหน้าและหลังห้องจะฉายคนละมุมกล้องกัน ทำให้เราต้องหันเก้าอี้ไปมาเพื่อให้ชมเรื่องราวเมื่อวันวานของเมืองหล่มสักได้อย่างเต็มอิ่ม

ห้องเมืองหล่มสักในอดีต จำลองบรรยากาศของเมืองในช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่ ๒ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๘๘ มีร้านตัดผมของนายปรีชา ขาแหย่ง ซึ่งมีภาพปลุกใจชายหนุ่ม โรงสูบฝิ่นหล่มสัก ร้านกาแฟมุ่ยหลีของยายคำมวล ฯลฯ เสน่ห์เมืองหล่มสัก-จัดแสดงสามล้อถีบคันสุดท้ายที่รับใช้คนไทหล่มมาตลอดทั้งชีวิต

พวกเขายังคงเก็บรักษามันไว้เป็นอย่างดี และการตีมีดโบราณบ้านใหม่ กลุ่มชุมชนที่มีพื้นเพและบรรพบุรุษมาจากเมืองเวียงจันทน์ ส่วนต่อมานำเสนอภาพพระราชกรณีย์กิจของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๙ พร้อมพระบรมวงศานุวงศ์ ที่ได้เสด็จมาเยี่ยมเยือนเมืองหล่มสัก และภาพถ่ายเก่าแก่ล้ำค่าของเมืองหล่มสักเมื่อวันวาน โดยนำเสนอในรูปแบบของภาพนิ่งและวีดิทัศน์ อีกทั้งยังจัดแสดงหุ่นขี้ผึ้งสาวไทหล่มสวมเสื้อเมี่ยงแพร นุ่งผ้าซิ่นแถงตีนถ่าน เกล้าผมมวย ซึ่งถือเป็นเอกลักษณ์ที่โดดเด่นในการแต่งกายของผู้หญิงไทหล่มมาตั้งแต่สมัยโบราณ

ส่วนถัดมาจัดแสดงเรื่องเจ้าเมืองหล่มสัก คือพระสุริยวงษา (เทศ สุวรรณภา) เป็นหุ่นขี้ผึ้งขนาดเท่าคนจริง แต่งกายด้วยเครื่องแบบเหมือนเจ้าเมืองในสมัยก่อน พร้อมทั้งมีการจำลองศาลา ๘ เหลี่ยม ซึ่งเป็นที่ทำการศาลจังหวัดหล่มศักดิ์ในสมัยก่อน มาให้ชมกันอีกด้วย ห้องวัฒนธรรมล้านช้าง-นำเสนอเรื่องราววิถีชีวิต ประเพณีและวัฒนธรรมของคนไทหล่ม ได้แก่ ประเพณีการกวนข้าวทิพย์ ประเพณีการแห่ปราสาทผึ้ง บ้านคนไทหล่ม และงานศิลปกรรมไทหล่ม ห้องไทหล่ม-เสนอเรื่องราวของคนไทหล่ม จัดแสดงด้วยหุ่นขี้ผึ้งขนาดเท่าจริงของโซ้นเหรียน “ลาวพุงขาว” บรรพบุรุษของคนไทหล่มปัจจุบันเท่าที่ค้นพบและเป็นคนสุดท้ายที่ยังมีชีวิตอยู่ และ “สาวนุ่งซิ่นแถงตีนถ่าน” ผ้าซิ่นพื้นเมืองคนไทหล่ม

ของกินบ้านเฮา-นำเสนออาหารพื้นบ้านของคนไทหล่ม และอาหารแนะนำนักท่องเที่ยวที่มาเยือนเมืองหล่มสัก โดยมีการจัดทำอาหารจำลองชนิดต่างๆ เพื่อให้เห็นหน้าตาของอาหารเหล่านั้น ได้แก่ ลาบเป็ด เมี่ยงค้น ขนมเส้น และข้าวเหนียวหัวหงอก ซึ่งเป็นอาหารที่มีเรื่องราวของเมืองหล่มสักตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน การจำลองอาชีพและของดี-ที่เกิดจากคนไทหล่ม เช่น น้ำก้อบ่อคำ มะขามพันธุ์ปากดุก ยาสูบและป่าลาน โดยมีการจำลองส่วนต่างๆ เข้ามาในบริเวณห้องจัดแสดง “นำก้อ บ่อคำ” การร่อนทองที่ห้วยเป้า ลำธารสายเล็กๆ บนเขาน้ำก้อที่มีเรื่องราวน่าค้นหา “คนเก็บหมาก” ด้วยวิธีการโล้ตัวจากต้นหมากต้นหนึ่งสู่อีกต้นหนึ่งได้อย่างน่าหวาดเสียว เป็นเอกลักษณ์ที่ไม่เหมือนใคร แถมท้ายด้วย “ตำนานมะขามหวานเมืองหล่ม” ซึ่งก็คือ มะขามหวานปากดุก ลำต้นสูงใหญ่ ใบดก แต่กิ่งโน้มลงมาเกือบถึงพื้น สามารถใช้มือเก็บฝักได้ เนื้อสีน้ำตาลทอง รสชาติหอมหวาน มีลักษณะฝักแบน เป็นฝักดาบหรือโค้งเล็กน้อย ต่างจากมะขามหวานเพชรบูรณ์ที่ฝักโค้งใหญ่

หากมีเวลาลองย้ายหมุดหมายของคุณไปปักที่หล่มสักสักครั้ง แล้วคุณจะหลงรักเมืองในอ้อมกอดของขุนเขาแห่งนี้ไปอีกนานเท่านาน

ล้อมกรอบ
-พิพิธภัณฑ์หล่มศักดิ์ เปิดให้เข้าชมทุกวันพุธ-วันศุกร์ วันละ ๔ รอบ รอบที่ ๑ เวลา ๐๙.๐๐-๑๐.๐๐ น. รอบที่ ๒ เวลา ๑๐.๓๐-๑๑.๓๐ น. รอบที่ ๓ เวลา ๑๓.๓๐-๑๔.๓๐ น. รอบที่ ๔ เวลา ๑๕.๐๐-๑๖.๐๐ น. และวันเสาร์ เวลา ๑๗.๐๐-๒๑.๐๐ น. (หยุดวันอาทิตย์-วันอังคาร และวันหยุดนักขัตฤกษ์) เข้าชมฟรี

-วันเสาร์ช่วงเย็นถึงสามทุ่ม มีการจัดงาน “ถนนคนเดินไทหล่ม” บริเวณถนนรณกิจ ซึ่งเป็นถนนเก่าแก่สายหนึ่งของอำเภอหล่มสัก บ้านเรือนริมสองฝั่งถนนยังเป็นบ้านไม้สองชั้นแบบโบราณ นอกจากมีการออกร้านจำหน่ายอาหารและสินค้าพื้นเมืองแล้ว ยังนำการแสดงประเพณีวัฒนธรรม เช่น การทอผ้า การตีมีด รำวงย้อนยุค มาสาธิตให้ได้ชมกันอีกด้วย

ขอบคุณ: ดร.วิศัลย์ โฆษิตานนท์ บัณฑิต พันธุ์ฤทธิ์ และสุรศักด์ คงควร (เอื้อเฟื้อข้อมูล)