Friday, November 15, 2024
ชื่นชมอดีต

พยุหยาตรา มโนราห์ และใจคน

นิตยสารอนุรักษ์ ฉบับที่ 2  
เรื่อง : กระทรวงวัฒนธรรม

เรือพระที่นั่งสุพรรณหงส์ เรือที่ประทับในกระบวนพยุหยาตราชลมารค
ภาพ : สุนันท์ คุณากรไพบูลย์ศิริ

พยุหยาตรา มโนราห์ และใจคน

         นับจากการเสด็จพระราชดำเนินถวายผ้าพระกฐินในขบวนพยุหยาตราทางชลมารคในปี พ.ศ. 2502 เป็นต้นมา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและพระบรมวงศ์ได้ทรงร่วมกันรักษาและส่งเสริมงานศิลปะและวัฒนธรรมของชาติมาอย่างต่อเนื่องจนทุกวันนี้

กระบวนพยุหยาตราชลมารคเคลื่อนผ่านสะพานพระราม 8 ในพระราชพิธีเสด็จพระราชดำเนินถวายผ้าพระกฐิน ณ วัดอรุณราชวรารามมหาวรวิหารเมื่อวันที่ 9 พฤศจิกายน 2555
ภาพ : สุนันท์ คุณากรไพบูลย์ศิริ

กระบวนพยุหยาตราทางชลมารค
         กระบวนพยุหยาตราทางชลมารค หรือการเสด็จพระราชดำเนินทางน้ำ เป็นพระราชพิธีที่สืบเนื่องกันมาตั้งแต่สมัยสุโขทัยดังปรากฏในตำรับท้าวศรีจุฬาลักษณ์ที่กล่าวถึงการเห่เรือสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราชเสด็จพระราชดำเนินโดยกระบวนพยุหยาตราทางชลมารค ในพระราชพิธีลอยพระประทีป

         อย่างไรก็ตามในส่วนของกระบวนกระบวนพยุหยาตราทางชลมารค มีหลักฐานเป็นลายลักษณ์อักษรครั้งแรกในวรรณกรรมที่แต่งขึ้นในสมัยอยุธยาตอนต้น และสืบเนื่องมาจนเป็นที่ชื่นชมไปอย่างกว้างขวางในยุโรป ดังบันทึกของนิโคลาส แชแวร์ ราชทูตฝรั่งเศสในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ที่กล่าวว่า

         “ไม่สามารถเทียบความงามกับขบวนเรืออื่นใดได้ เป็นขบวนเรือที่มโหฬาร มีเรือกว่า 200 ลำ โดยมีเรือพระที่นั่งพายเป็นคู่ๆ ไปข้างหน้า ฝีพายของพวกแขนแดงได้รับการฝึกพายมาจนชำนาญทุกคนสวมหมวก เสื้อ ปลอกเข่า ปลอกแขน มีทองคำประกอบ เวลาพายพร้อมกันเป็นจังหวะจะโคน พายนั้นก็เป็นทอง เสียงพายกระทบเป็นเสียงประสานไปกับทำนองเพลงยอพระเกียรติของพระเจ้าแผ่นดิน”

         พระราชพิธีดังกล่าวได้รับการรื้อฟื้นขึ้นมาในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์โดยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช และเป็นพระราชพิธีที่รุ่งเรืองในสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์ได้เสด็จพระราชดำเนินไปพระราชทานผ้าพระกฐินทางชลมารคถึง 47 วัด

เรือกระบี่ราชเมืองมาร หนึ่งในกระบวนพยุหยาตราชลมารค
ภาพ : ศุภรัตน์ แก่นจันทร์

About the Author

Share:
Tags: พยุหยาตรามโนราห์ / Royal Barge Procession / ขบวนพยุหยาตราทางชลมารค / พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว /

เรื่องราวอีกมากมายที่คุณจะชอบ