นิตยสารอนุรักษ์ ฉบับที่ 62
เรื่อง/ภาพ: ศิริวรรณ เต็มผาติ
ส.ค.ส. ส่งความสุข
บัตรอวยพรที่มีมาแต่ก่อนกาล
เทศกาลแห่งการเฉลิมฉลองส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่ มาพร้อมกับบรรยากาศของการสรวลเส สังสรรค์ ของขวัญ และที่ขาดไม่ได้คือ บัตรอวยพร หรือที่เรามักเรียกกันว่า “ส.ค.ส.” แม้ในยุคดิจิทัล ความนิยมใน ส.ค.ส. อันเป็นคำย่อมาจาก “ส่งความสุข” จะถดถอยลงไปมาก แต่เราก็ยังคงส่งความสุข ส่งบัตรอวยพรคริสต์มาส-ปีใหม่กันผ่านรูปภาพในโลกออนไลน์
แต่รู้หรือไม่ว่า ต้นกำเนิดของบัตรส่งความสุขนั้นเริ่มต้นเมื่อไหร่และมีที่มาอย่างไร?
ย้อนอดีตไปไกลเมื่อ ๖๐๐ ปีก่อนคริสตกาล ชาวอียิปต์มีประเพณีอวยพรกันในช่วงปีใหม่ ทั้งด้วยวาจา และด้วยการเขียนข้อความลงบนกระดาษปาปิรุส ที่น่าทึ่งคือ แม้จนถึงวันนี้ การเขียนคำอวยพรปีใหม่บนม้วนกระดาษปาปิรุสก็ยังคงมีอยู่ในอียิปต์
สำหรับโลกตะวันออก บัตรอวยพรปีใหม่ที่เก่าแก่สุดมีขึ้นที่ประเทศจีน ในช่วงปีใหม่ของจีน หรือที่เราเรียกกันว่าตรุษจีนนั้น คนจีนมีประเพณีนิยมในการเขียนคำอวยพรมอบให้แก่กัน ซึ่งปรากฏพบเป็นหลักฐานในสมัยประวัติศาสตร์โบราณ ต้นฉบับที่บัตรอวยพรนี้ มีความงดงามเฉกเช่นงานศิลปะ
ในยุคอารยธรรมโบราณ เมื่อถึงช่วงเฉลิมฉลองปีใหม่ นอกจากกระดาษปาปิรุสจารึกคำอวยพรแล้ว ยังมีของขวัญที่ชาวอียิปต์นิยมมอบให้กันคือ ขวดน้ำหอมหรือไม่ก็เป็นเครื่องราง Scarab (สคารับ-เครื่องรางของชาวอียิปต์โบราณ มีรูปลักษณ์เหมือนตัวด้วง ทำจากหินมีค่า ชาวอียิปต์โบราณเชื่อว่าเป็นสัญลักษณ์ของการเกิดใหม่ และการเริ่มต้นใหม่) ที่มีสลักตัวหนังสือว่า au ab nab อันมีความหมายว่า “ขอให้โชคดี” ส่วนชาวโรมันนั้นแลกเปลี่ยนคำอวยพรขอให้โชคดีด้วย กิ่งลอเรล หรือ กิ่งต้นมะกอก ซึ่งส่วนใหญ่เคลือบแผ่นทองไว้ หรือไม่ก็มอบสัญลักษณ์แห่งความโชคดีอย่างตะเกียงโรมันที่มีสลักคำว่า “Anno novo faustum felix tibi sit” อันหมายถึง “ขอให้เป็นปีใหม่ที่สุขสันต์และโชคดีสำหรับคุณ” รวมถึงมีการเขียนคำอวยพรลงบนกระดาษปาปิรุสเช่นกัน