นิตยสารอนุรักษ์ ฉบับที่ 4
เรื่อง/ ภาพ: ธาดา ราชกิจ
The Engine Collector
จิตวิญญาณนักสะสมที่ขับเคลื่อนอย่างมั่นคง
ชื่อของ แหวน บางใหญ่ อาจไม่เป็นที่รู้จักในวงกว้างมากนัก แต่ในหมู่นักสะสมของเก่าโดยเฉพาะเรื่องรถและเครื่องยนต์ชื่อของเขาเป็นที่คุ้นเคย แต่สำหรับคนทั่วไปอาจไม่เคยรู้จักนักสะสมคนนี้ เราอาจเคยเห็นของสะสมของเขาผ่านตาโดยไม่รู้ตัว ซึ่งมันอาจปรากฏอยู่ในมิวสิควิดีโอ โผล่อยู่ในหนังฮอลลีวู้ดบางเรื่อง แพลมเข้าไปในโฆษณาของญี่ปุ่นบางตัวหรือแม้แต่การปรากฏเป็นพร็อบเก๋ๆ ในร้านแฟชั่นทันสมัยกลางกรุง
หนึ่งในนักสะสมที่เราหยิบมาแนะนำในวันนี้ เป็นคนที่มีเรื่องราวน่าสนใจ การเก็บเล็กผสมน้อยของโบราณของเขานั้น ไม่ได้ทำเพื่อการค้าหรือเชิงธุรกิจเป็นหลัก ทว่าเขาคลุกคลีกับมันด้วยความรักความหลงใหลในของเก่าเป็นพื้นฐาน ส่วนผลพลอยได้ที่ตามมา เกิดจากการรู้จักมักคุ้นและแนะนำกันปากต่อปากในวงแคบๆ แต่ถึงตอนนี้ชื่อของเขา ก็เป็นหนึ่งในลิสต์นักสะสมของเก่า ที่อยู่ในมือของบริษัทระดับสากลไปแล้วโดยไม่รู้ตัว
จุดเริ่มต้นของนักสะสม
เริ่มต้นมาจากความชอบครับ ผมเป็นคนชอบของที่มีกลไก ตั้งแต่เด็กๆ แล้ว ผมชอบรื้อ ชอบแกะ เพราะสงสัยว่ามันมีกลไกอย่างไรถึงทำให้ของเหล่านั้นทำงานได้ โดยเฉพาะพวกเครื่องยนต์ต่างๆ จะชอบมากเป็นพิเศษ ผมไม่ไดเ้ รยี นมาทางชา่ ง ผมจบมาทางศิลปะ แต่ด้วยใจรักและชอบ ก็เรียนรู้การซ่อมโน่นซ่อมนี่มาเรื่อย ครูพักลักจำบ้างจนซ่อมเป็น ทุกวันนี้ก็ยังมีความสุขกับการซ่อมโน่น แกะนั่น ประกอบนี่โดยเฉพาะของที่มีรายละเอียดเยอะๆ จะชอบมาก รู้สึกท้าทายดี ของสะสมของผมส่วนใหญ่จะเป็นพวกเครื่องยนต์กลไกซะมากกว่า พวกของเก่าธรรมดาๆ อย่าง จาน ชาม ช้อน ส้อม ไม่ใช่ของที่ผมสนใจสะสม ผมสนใจพวกนาฬิกา รถยนต์ หรือแม้แต่โคมไฟ ที่มันมีกลไกหรือความซับซ้อนคนสะสมของพวกนี้ต้องเป็นคนซนๆ (หัวเราะ) ผมว่าผมเป็นคนแบบนั้น
ความเรียบง่ายที่แฝงความหลากหลายอันน่าสนใจนี้ เป็นเสน่ห์ส่วนตัวที่น่าชื่นชม ซึ่งไม่ต่างจากของสะสมของเขา ที่ล้วนแล้วแต่เป็นของเรียบง่ายธรรมดา ไม่ได้พิเศษอะไรไปกว่าใคร ไม่ได้มีมากมายให้ชื่นชม แต่ทำไมมันถึงสะดุดตาสะดุดใจใครต่อใครนัก ไปทำความรู้จักนักสะสมคนนี้กัน
เริ่มต้นสะสมจริงๆ เท่าที่จำได้ก็ตอนวัยรุ่น ผมเริ่มสะสมเครื่องยนต์จากจักรยานยนต์ก่อน แล้วค่อยขยับมารถยนต์ พอโตขึ้นหน่อยก็เริ่มเป็นรถเก่า รถโบราณ ผมเน้นสะสมรถจากรุ่นที่ชอบ ไม่ได้เล่นรถแบบมันต้องเจ๋ง ต้องแพง ไม่ได้เน้นยี่ห้อ แต่เน้นที่ความน่าสนใจ อย่างรถญี่ปุ่นรุ่นเก่าที่ตัวรถดีไซน์มาได้กระทัดรัดแต่รายละเอียดดี รวมไปถึงเครื่องยนต์กลไกของเขาที่น่าสนใจ รถทางยุโรปบางคันที่สะสมก็เพราะความชอบอย่างเดียวเลย ไม่ได้แปลกหรือเจ๋งกว่าคนอื่นนะ แต่หลายคนกลับอิจฉาเราที่เรามีรถดีๆ หายาก อันนี้ก็งงเหมือนกัน (หัวเราะ) รถทุกคันที่ผมเก็บ ผมรักมันหมด รู้จักมันในฐานะรถยนต์เป็นอย่างดีไม่ได้รู้จักมันในฐานะของสะสมที่เก็บไว้เฉยๆ
จุดเริ่มต้นของธุรกิจประกอบฉาก
อันที่จริงผมไม่ได้ทำธุรกิจนี้นะ ผมก็แค่เก็บของของผมไปเท่านั้นแต่พอดีมีเพื่อนที่ทำงานเกี่ยวกับวงการบันเทิง เขาเคยเห็นของสะสมของเรา บางชิ้นมันเข้ากับงานเขา เขาก็ยืมไปถ่ายบ้าง แนะนำคนโน้นคนนี้บ้าง แบบปากต่อปาก บางทีก็ยืมไปถ่ายมิวสิควิดีโอ ถ่ายหนังถ่ายละคร แต่ที่ระดับอินเตอร์หน่อยก็กองถ่ายของต่างประเทศครับ
การทำงานกับต่างประเทศ
เคยมีกองถ่ายหนังจากฮอลลีวู้ดมาเช่ารถผม ตอนนั้นเช่ารถเก่าไปหลายคันมาก เพราะเขาถ่ายทำหนังสงครามย้อนยุค แต่ก็แอบเสียดายอยู่หน่อย เพราะตอนนั้นต้องระเบิดรถในหนังไปหลายคันเลย ผมเคยได้ร่วมงานกับกองถ่ายหนังและโฆษณาจากญี่ปุ่น ที่เขามาถ่ายทำในเมืองไทยบ่อยๆ อะไรที่เป็นของย้อนยุคหน่อย เขาก็จะนึกถึงเราก่อนมาดูว่าเรามีอะไรพอที่จะใช้ได้บ้าง บางทีก็มาจ้างเราเซ็ตฉากให้เลย
การทำงานกับต่างชาติก็ดีครับ บางครั้งทำงานหนักแต่ไม่จุกจิกมาก งานเป็นงาน ทำงานดีก็จบ เขาไม่อะไรมาก ที่เขาชอบเรา เพราะเราอาจรู้จักของของเราดี จัดการส่งของ หรือแม้กระทั่งจัดฉากได้เรียบร้อย และผมไม่ใช่คนมาทำงานประเภทยืมของแล้วก็ให้ไปเฉยๆอย่างรถ เรารู้จักรถของเราดี ผมก็จะขนไปให้เขาเอง คอยดูแลบ้างบางทีก็ซ่อมให้ถ้าเกิดมีปัญหาขึ้นมา เราทำเพราะเรารักของของเราไง (หัวเราะ) ไม่ใช่เพราะต้องการบริการอะไรเป็นพิเศษ แต่นั่นเขาก็รับรู้ได้นะ เขาก็เลยอาจชอบใช้บริการเราตรงนี้ด้วย แต่ก็ไม่ได้ทำบ่อยๆนะครับ นานๆ ทีแล้วแต่เขาต้องการ อีกอย่างของเราก็ไม่ได้มีเยอะมากมายเท่ากับธุรกิจที่เขาให้เช่าพร็อบถ่ายจริงๆ
เคยมีกองถ่ายหนังจากฮอลีวู้ดมาเช่ารถผม ตอนนั้นเช่ารถเก่าไปหลายคันมาก เพราะเขาถ่ายทำหนังสงครามย้อนยุคแต่ก็แอบเสียดายอยู่หน่อย เพราะตอนนั้นต้องระเบิดรถในหนังไปหลายคันเลย
อาณาจักรนักสะสม
ผมเอาพื้นที่บ้านของตัวเองมาสะสมงานเฉยๆ ไม่ได้จัดให้มันสวยงามอะไร วางโน่นวางนี่รกๆ ไปเรื่อย แต่เพื่อนๆ มาเห็น ก็มักบอกว่า เออ! จัดสวยดี คือจัดแบบรกๆ น่ะครับ (หัวเราะ) ก็แต่งโน่นวางนี่ไปตามประสา อย่างโรงรถข้างบ้านเห็นมันว่างๆ ผมก็เลยเอาตู้โทรศัพท์แบบลอนดอน กับหัวจ่ายน้ำมันแบบอเมริกัน มาตั้งตกแต่งก็ขยับโน่นขยับนี่ไปตามความชอบ เบื่อก็เปลี่ยน แต่ว่าคนที่นานๆ มาทีอาจเห็นว่าสวยแปลกตาดี
ของสะสมของผมส่วนใหญ่ก็จะเป็นรถยนต์ เครื่องยนต์ มอเตอร์ไซค์นาฬิกาโบราณ มีเครื่องดนตรีบ้าง แล้วก็ของกระจุกกระจิกทั่วไป
รถยนต์คันโปรด
จริงๆ ผมรักทุกคันนะ แต่คันที่ชอบที่สุดโดนเผาในหนังไปแล้ว (หัวเราะ) ส่วนคันที่เจ๋งที่สุดตอนนี้ ผมยกให้ Ford F๑๐๐ คันสีแดงครับ เป็นรถที่ผลิตประมาณช่วงยุค ๗๐ ผมถือว่ามันเป็นรถเชื้อชาติยุโรปแต่สัญชาติไทยนะ เพราะมันเก่าในบ้านเรา ไม่ได้นำรถเก่าเข้ามาแต่มันเข้ามาตั้งแต่ยุคนั้น ตั้งแต่มันยังใหม่อยู่ เสร็จแล้วก็ใช้อยู่จนเก่าในบ้านเรา ผมชอบรถแบบนี้ มันมีคุณค่าดี เหมือนมีชีวิตร่วมกันกับคนไทย ไม่ใช่ของสะสมที่อิมพอร์ตเข้ามา คันนี้มีทะเบียนไทยเรียบร้อย ยังวิ่งได้เหมือนเดิม ผมก็ดูแลและรักษามาเรื่อยๆ มีเอาออกไปวิ่งบ้าง สภาพโดยรวมถือว่าสมบูรณ์มากทีเดียว
ส่วนรถสไตล์วินเทจที่น่าสนใจอีกคันก็คือ Fiat ๖๐๐ คันสีส้มเพิ่งมาได้ไม่นาน ที่จริงเพื่อนมาฝากจอดไว้แล้วก็อยากขายให้เราเพราะรู้ว่าเราเป็นคนรักรถ เขาก็หวงรถเขามาก อยากให้อยู่กับคนที่รักมันจริงๆ คันนี้เป็นรถเล็กสไตล์ยุโรปที่สวยมาก คลาสสิก ยังวิ่งได้ดีอยู่ เป็นรถที่เก่าในบ้านเราเหมือนกัน
จริงๆ ผมรักทุกคันนะ แต่คันที่ชอบที่สุดโดนเผาในหนังไปแล้ว (หัวเราะ) ส่วนคันที่เจ๋งที่สุดตอนนี้ ผมยกให้ Ford F๑๐๐ คันสีแดงครับ เป็นรถที่ผลิตประมาณช่วงยุค ๗๐ ผมถือว่ามันเป็นรถเชื้อชาติยุโรปแต่สัญชาติไทยนะ
รถยนต์คันแปลก
อย่าเรียกว่าแปลกเลยครับ เรียกว่าไม่ค่อยเห็นในเมืองไทยกันดีกว่ารถคันนี้เป็นพาหนะขนส่งสมัยสงครามของกองทัพอเมริกัน น่าจะสมัยสงครามโลกครั้งที่สอง คล้ายรถตุ๊กๆ ที่ติดกระบะขนของ เครื่องยนต์ดีมาก ทนทาน สีเขียวแบบทหารดูคลาสสิก ผมว่าทรงมันสวยดีผมมีรถทหารคล้ายๆ แบบนี้อีกคัน แต่เป็นรถที่ใช้ลากเครื่องบินรบน่าเสียดายที่ตัวนั้นถูกระเบิดไปในการถ่ายหนังสงครามย้อนยุคเช่นกัน
ของสะสมแปลกๆ
ที่แปลกจริงๆ ผมว่าไม่มีนะ ของส่วนใหญ่ก็สะสมเหมือนคนอื่นทั่วไปนั่นละครับ เพียงแต่บางอย่างมันเป็นของหายากหรือของที่คนไม่เก็บกัน อย่างที่คนอื่นเขาว่าแปลกดีน่าสนใจก็คือ หัวจ่ายนํ้ามันในแบบ
อเมริกันยุคโบราณ มันดูคลาสสิก แถมสีสวย ดีไซน์โดดเด่นอีกต่างหาก ผมว่าของแบบนี้หาไม่ยากในบ้านเรา แต่คนที่เจอส่วนใหญ่ก็บอกไม่ค่อยจะเห็นนัก แล้วก็มักมีคนยืมไปเข้าฉากถ่ายโน่นถ่ายนี่อยู่บ่อยๆแต่ที่แปลกจริงๆ ผมว่าคนทั่วไปเขาคงไม่ค่อยสะสมกันก็คือสะสมเครื่องยนต์เก่า ผมชอบนะ ผมว่ามันเป็นเครื่องแสดงอัจฉริยะภาพของมนุษย์เลย ไอ้เครื่องที่ดูเหมือนเศษเหล็กนี้แหละไปใส่ในพาหนะอะไรก็ได้ สมรรถนะของมันถ้าคนไม่รู้ก็มองไม่ออก บางตัวเป็นเครื่องยนต์ของรถสมรรถนะสูงจากยุโรป บางตัวก็เป็นเครื่องยนต์โบราณที่กำลังจะถูกทุบทำลายทิ้ง
แต่ผมเสียดายก็เลยไปขอซื้อ คือบ้านเราสร้างไม่เป็นแต่ทำลายนี่เก่งนัก (หัวเราะ) ผมว่าถ้ารู้จักคุณค่าของการประดิษฐ์จริงๆ ทุกคนคงไม่อยากทำลาย ไม่ขายเป็นเศษเหล็ก เครื่องยนต์เก่าๆนั้น ถ้าว่างๆ ผมก็เอามานั่งซ่อมโน่นซ่อมนี่ ประดิษฐ์โน่นประดิษฐ์นี่บ้าง บางตัวก็เคยถูกขอเช่าไปเข้าฉากนะ (หัวเราะ) เพราะดูดีๆดีไซน์มันสวย เป็นความชอบส่วนตัวที่ผมว่าอาจดูไม่เหมือนนักสะสมคนอื่น
นิยามคำว่าอนุรักษ์
ผมว่าคำนี้มันดูจริงจังและไกลตัวสำหรับคนทั่วไป หรือแม้แต่คนสะสมของเล็กๆ อย่างผม จริงๆ แล้วถ้าเราเก็บของทุกอย่างด้วยความรัก เราก็จะดูแลรักษาของสิ่งนั้นเป็นอย่างดีไปโดยปริยายนั่นน่าจะเป็นการอนุรักษ์ในความหมายของผมแล้ว