นิตยสารอนุรักษ์ ฉบับที่ 56 
เรื่อง Leeyakorn J.
ภาพ Tom Sathitpitayayudh

ในยุคที่โลกโซเชียลพาเราไปไกลและไวกว่าที่เคย จนหลายคนอาจหลงลืมวิถีเดิมๆ ไป หลายสิ่งหลายอย่างที่เคยบันทึกความทรงจำไว้ในสมุดเริ่มเลือนหาย ถูกแทนที่ด้วยโปรแกรมจดบันทึกในสมาร์ตโฟนหรือคอมพิวเตอร์แทน เราเลยอยากพาไปค้นหา “สมุดบันทึก” ที่เป็นงานคราฟต์ สมุดเย็บเล่มทำมือที่ดูแล้วมีเสน่ห์และมากคุณค่าต่อจิตใจ

สมุดทำมือ หรือหนังสือทำมือนั้น เกิดขึ้นตั้งแต่สมัยร้อยปีก่อนคริสต์ศักราช โดยในยุคนั้นยังใช้ใบปาล์มและยึดเล่มของสมุดไว้ด้วยเกลียวเชือก มีการบันทึกวิธีการทำเป็นลายลักษณ์อักษรครั้งแรกในช่วงปี ๑๒๕๐ ต่อมาได้มีการทดลองปรับเปลี่ยนวิธีการทำมาโดยตลอดเพื่อให้ได้สมุดบันทึกที่ตอบโจทย์การใช้งานอย่างตรงใจ จนในช่วงปี ๑๘๕๐ เริ่มใช้การหุ้มปกหนังสือแบบแจ็กเก็ต (Dust Jacket) เป็นครั้งแรกในประเทศอังกฤษ จากนั้นจึงถูกนำไปใช้อย่างแพร่หลายทั่วโลก

ปัจจุบันยังมีการทำสมุดและหนังสือทำมืออยู่บ้างในหนังสือหลายประเภท เพราะด้วยรูปลักษณ์ที่สวยงาม ดูแล้วมีความคลาสสิกที่อยู่เหนือกาลเวลา ความลงตัวของการทำงานฝีมือซึ่งผ่านการออกแบบ เป็นการถ่ายทอดงานศิลปะที่นำไปสู่ศิลปะของการบันทึก การอ่าน และการเขียนอีกต่อหนึ่ง ถึงโลกจะยังขับเคลื่อนด้วยความเร็วและผู้คนยังเลือกที่จะใช้สองมือกดแป้นตัวอักษรจากโทรศัพท์มือถือ แต่สำหรับคนทำงานศิลปะยังคงต้องการหล่อเลี้ยงจิตใจในการใช้ชีวิตด้วยการบันทึก และบันทึกลงในสมุดเล่มที่สามารถจับต้องได้