ชุมชนทะเลน้อยมีคุณสมบัติดังกล่าวครบถ้วน แถมยังมีการเลี้ยงควายน้ำที่มีลักษณะพิเศษคือ เลี้ยงแบบปล่อยออกไปหาหญ้ากินกันเอง โดยเฉพาะในฤดูน้ำหลาก น้ำขึ้นสูงนานหลายเดือน ทุ่งหญ้าจมอยู่ใต้น้ำ เจ้าควายก็ปรับตัวให้เข้ากับความเปลี่ยนแปลงของฤดูกาล โดยว่ายน้ำไประยะทางไกลที่มีหญ้าอุดมสมบูรณ์ แล้วดำน้ำลงไปกินหญ้าใต้น้ำได้อย่างแคล่วคล่อง ดำแต่ละครั้งได้นานหลายนาที ยิ่งเป็นลูกควายตัวเล็กๆ ต้องยกนิ้วให้ เพราะมันต้องดำลงไปทั้งตัวจึงจะได้กินหญ้า
รุ่งอรุณยามเช้าจะมีจ่าฝูงพาลูกฝูงออกจากคอกไปหากิน ตกเย็นย่ำสนธยาก็พากันว่ายน้ำสลับกับเดินย่ำโคลน ตามจ่าฝูงกลับไปเข้าคอกอย่างเป็นระเบียบ เหมือนที่ผมโชคดีได้ประจักษ์กับตาตนเองมาแล้ว
วิถีเช่นนี้มีมานานนับร้อยๆ ปี จนกลายเป็นความชำนาญพิเศษของควายในลุ่มน้ำนี้ ชาวทะเลน้อยจึงเรียกควายของพวกเขาว่า “ควายน้ำ” แทนที่จะเรียกควายปลักดั่งควายไทยทั่วๆ ไป เพราะความสามารถพิเศษในการดำน้ำ การอยู่กับน้ำหลากได้นานๆ อย่างที่เจ้าทุยทั่วไปยากจะทำได้ ผมจึงขอยกย่อง “ควายน้ำทะเลน้อย” เป็นหนึ่งในสิ่งที่เรียกว่า “บ้านๆ สะท้านโลก” โดยมีองค์กรระดับโลกอย่าง FAO ให้การรับรอง ปัจจุบันควายน้ำทะเลน้อ ซึ่งผสมพันธุ์กันเองจนมีประชากรเพิ่มมากขึ้นถึงราว ๓,๕๐๐ ตัว โดยเกือบทั้งหมดเลี้ยงเพื่อขายมากกว่าเลี้ยงเพื่อใช้ทำนา
บางท่านอาจสงสัยว่าทะเลน้อยมีภูมิทัศน์งดงามตามที่ FAO ยกย่องอย่างไร ใคร่ขอแนะนำให้ท่านไปเยี่ยมเยือนทะเลน้อย ในช่วงเดือนกุมภาพันธ์-เดือนเมษายน ท่านจะตื่นตะลึงกับทุ่งทะเลบัวแดงกว้างใหญ่ไพศาลตระการตาอยู่กลางทะเลสาบ และตื่นตาตื่นใจกับฝูงนกน้ำ ทั้งนกประจำถิ่นและนกอพยพมากมายถึงเกือบ ๓๐๐ สายพันธุ์
เมื่อรวมกับยอยักษ์ที่ชาวบ้านต่างคนต่างวาง แต่ดูภาพรวมแล้วเหมือนงานศิลปะโดยศิลปินระดับโลก ปลาลูกเบร่ทอดกรอบหรอยแรง และควายน้ำที่น่ารัก รวมๆ แล้วกล่าวได้ว่าครั้งหนึ่ง (หรือหลายๆ ครั้ง) ในชีวิต ท่านควรจะได้ไปเยือนทะเลน้อย แล้วจะเข้าใจว่า “บ้านๆ สะท้านโลก” คืออย่างไรกัน
ทะเลน้อย: ทะเลสาบน้ำจืด ตั้งอยู่ในเขตตำบลพนางตุง และตำบลทะเลน้อย อำเภอควนขนุน จังหวัดพัทลุง มีคลองเชื่อมระหว่างทะเลน้อยกับทะเลสาบสงขลา
ขอขอบคุณ: คุณศุภเศรษฐ โอภิธากรณ แห่ง Wetland Camp-บ้านชายเล
About the Author
