วิถีพอเพียง

แห่งชุมชนบ้านเกาะกลาง จ.กระบี่

“การดำรงชีวิตของมนุษย์จะสมบูรณ์แบบได้ก็ต่อเมื่อเราพร้อมที่จะเรียนรู้ศึกษาและเข้าใจในธรรมชาติได้เป็นอย่างดี” ประโยคที่กล่าวมานี้อาจดูไม่ใช่เรื่องยากสักเท่าไรหากจะปฏิบัติตาม แต่ถ้าว่ากันตามจริงแล้วไม่ใช่เรื่องง่ายเลยที่มนุษย์จะต้องเรียนรู้ศึกษาธรรมชาติเพื่อปรับตัวเราให้เข้ากับสภาพแวดล้อมและปัจจัยต่างๆที่เปลี่ยนแปลงไปอยู่ทุกวัน

ด้วยภาพของวิถีการดำเนินชีวิตที่สอดคล้องกันเหล่านี้เอง ทำให้นึกถึงภาพชุมชนแห่งหนึ่งของจังหวัดกระบี่ชัดเจนขึ้นมาจากหลายๆ ที่ ซึ่งแม้ว่าภาพในฝันของใครหลายคนเมื่อเอ่ยถึงเมืองกระบี่แล้ว คงจะหนีไม่พ้นความสวยงามของหมู่เกาะทะเล และชายหาดอันเป็นแหล่งท่องเที่ยวยอดนิยมเรื่อยมาตั้งแต่ในอดีตจนถึงปัจจุบัน แต่น้อยคนนักจะรู้ว่าเมืองกระบี่ยังมีชุมชนเล็กๆ อยู่แห่งหนึ่งที่มีความเป็นอยู่แบบเรียบง่าย ผู้คนปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติรอบตัวได้เป็นอย่างดีนั่นก็คือ “ชุมชนเกาะกลาง” ตำบลคลองประสงค์ จังหวัดกระบี่

ภาพของเกาะเล็กๆ แห่งนี้ที่มีพื้นที่รอบเกาะราว ๑๑ กิโลเมตร อยู่ห่างจากฝั่งเพียงแค่นั่งเรือหางยาวไม่ถึง ๑๐ นาที แต่มีความหลากหลายทางธรรมชาติและมีวิถีชีวิตความเป็นอยู่ที่เป็นเอกลักษณ์มาเนิ่นนาน แม้ในปัจจุบันก็ไม่มีอะไรเปลี่ยนแปลงไปมากนัก สาเหตุเพราะชุมชนบนเกาะมีแนวคิดอุดมการณ์ พร้อมใจร่วมมือและมองไปในทิศทางเดียวกัน เพื่อรักษาสิ่งที่ชาวบ้านเกาะกลางเคยมีมาแต่อดีตให้คงไว้จนถึงวันนี้และในวันข้างหน้าและนี่คือเรื่องราวของ “วิถีพอเพียงแห่งชุมชนบ้านเกาะกลาง จังหวัดกระบี่”

เริ่มต้นจากบริเวณถนนที่ขนานไปกับริมฝั่งแม่น้ำกระบี่ จะพบเห็น “เขาขนาบน้ำ” ภูเขา ๒ ลูก ตามที่เห็นในภาพเป็นเสมือนอีกหนึ่งสัญลักษณ์ของเมืองกระบี่ ความสวยงามของเขาขนาบน้ำไม่ได้มีแค่ให้มองเห็นแต่ไกลๆ เท่านั้น เรายังสามารถนั่งเรือชมทัศนียภาพได้ด้วยจากเรือบริการบริเวณท่าเรือที่เป็นจุดแวะพักถ่ายรูปของนักท่องเที่ยวซึ่งผ่านไปผ่านมา นอกเหนือไปจากเขาขนาบน้ำที่เราเห็นแล้ว ขับตรงต่อมาเรื่อยๆ บริเวณท่าเรือยังมีรูปปั้นขนาดใหญ่ของ “ปูยักษ์” และรูปปั้นสุดอลังการของ “นกออก” นกอินทรีทะเลสายพันธุ์หนึ่งที่กางปีกสยายต้อนรับอยู่บริเวณท่าเรือ จากนั้นอีกประมาณ ๕๐๐ เมตรก็จะถึงบริเวณท่าเรือเจ้าฟ้าซึ่งเป็นจุดลงเรือนำเราข้ามสู่เกาะกลางได้อย่างสบายๆ ในเวลาไม่ถึง ๑๐ นาที โดยเส้นทางนั่งเรือสู่เกาะนั้นเรายังสามารถผ่านป่าโกงกาง “คลองลัดท่าหิน” ที่มีความอุดมสมบูรณ์เพื่อชมทัศนียภาพของป่าโกงกางได้อีกด้วย

ลำดับต่อมาที่เราจะได้พบก็คือ กลุ่มชุมชนที่มีความสามารถในด้านการประดิษฐ์ อย่าง “กลุ่มผลิตเรือหัวโทงจำลองชุมชนบ้านเกาะกลาง” ภายในศูนย์มีทั้งบริเวณซึ่งเป็นพื้นที่สำหรับทำเรือหัวโทงจำลอง และห้องจัดวางสินค้าขายของที่ระลึกไว้ให้นักท่องเที่ยวได้เดินชมผลิตภัณฑ์ที่เกิดจากศูนย์เรือหัวโทงจำลองแห่งนี้ เรือหัวโทงมีต้นกำเนิดมาจากบ้านหาดยาว หมู่ ๔ ตำบลตลิ่งชัน อำเภอเหนือคลอง จังหวัดกระบี่ โดยชาวบ้าน จะใช้เรือชนิดนี้ออกทะเลเพื่อหาปลามาดำรงชีพรวมทั้งยังใช้ในการเดินทางอีกด้วย ลักษณะพิเศษของเรือที่มี “หัวโทง” นั้นจะช่วยเพิ่มความแม่นยำในการเดินเรือได้ดีกว่าเรือทั่วไปและยังมีการทรงตัวที่ดีขึ้นด้วย

และด้วยความที่ชุมชนบ้านเกาะกลางมีพื้นที่ติดต่อกับตำบลตลิ่งชัน จึงได้รับวัฒนธรรมการต่อเรือนี้มา ปจั จบุ นั อาชพี การประกอบเรือหัวโทงเริ่มลดน้อยลงและรูปแบบแท้ๆ ของเรือหัวโทงดั้งเดิมก็หาดูได้ยากขึ้นเรื่อยๆ ชาวบ้านเกาะกลางจึงได้มีการรวมตัวจัดตั้งกลุ่มทำเรือหัวโทงจำลองขึ้นเพื่อเป็นสินค้าที่ระลึก และยังเป็นการสื่อถึงสัญลักษณ์อย่างหนึ่งของจังหวัดกระบี่อีกด้วย

จากเส้นทางถนนผ่านทัศนียภาพสองข้างทางมาเรื่อยๆ ในที่สุดก็พาเรามาถึงชุมชนสุดท้าย “กลุ่ม OTOP ผ้าปาเต๊ะ หมู่ ๒ ตำบลคลองประสงค์” ศูนย์ผ้าปาเต๊ะแห่งนี้เกิดขึ้นจากการรวมตัวกันของชาวบ้านที่ได้แนวคิดและวิธีการทำผ้าปาเต๊ะมาจากจังหวัดปัตตานี แต่วิธีการทำผ้าปาเต๊ะของชาวเกาะกลางก็จะเป็นรูปแบบเฉพาะตัวผสมผสานศิลปะเข้าด้วยกันระหว่างการทำผ้าปาเต๊ะของชาวมาเลย์กับวิธีการทำผ้าบาติก ดังนั้นเมื่อผ้าเสร็จออกมาจึงมีลวดลายของผ้าและสีสันที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ซึ่งผ้าบางผืนก็ใช้เวลาทำนานหลายวัน บางทีเป็นสัปดาห์เลยก็มีกว่าเราจะได้เห็นเป็นลวดลายสวยๆ เตรียมพร้อมจัดจำหน่ายเป็นของที่ระลึกแก่ผุ้มาเยือน รวมทั้งส่งไปจำหน่ายตามงานต่างๆ