นิตยสารอนุรักษ์ ฉบับที่ 72
เรื่อง/ภาพ: ชาธร โชคภัทระ
ไหว้ ๘ พระธาตุนครพนม
เสริมสิริมงคล
พอใกล้ปีใหม่หลายคนเริ่มมองหาสถานที่ไปทำบุญสักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ให้เกิดมงคลกับชีวิต แต่หากมีเวลาน้อยและไปเพียงที่เดียวจบครบ ก็ต้องยกให้ จังหวัดนครพนม ซึ่งมีพระธาตุประจำวันเกิดครบ ล้วนศักดิ์สิทธิ์และมีผู้ศรัทธาอยู่ทุกสารทิศ ส่วนการที่ว่าทำไมนครพนมจึงมีพระธาตุมากมายเช่นนี้ ก็เพราะเป็นไปตามตำนานล้านช้างและตำนานพระอุรังคธาตุ ที่คนโบราณเวลาสร้างบ้านสร้างเมือง จะอัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุมาประดิษฐานไว้ ทุกหัวเมืองของนครพนมจึงมีพระธาตุซึ่งเทวดาปกปักรักษาอยู่
เกิดวันอาทิตย์
พระธาตุพนม พระธาตุประจำวันคนเกิดวันอาทิตย์และปีวอก นับเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองนครพนม รวมถึงผู้ศรัทธาชาวอีสานและคนลาวริมโขง สร้างขึ้นเมื่อต้นพุทธกาลประมาณปี พ.ศ. ๘ สมัยอาณาจักรศรีโคตรบูรรุ่งเรือง แสดงถึงความเฟื่องฟูทางพุทธศาสนามาแต่อดีต องค์พระธาตุได้รับการบูรณปฏิสังขรณ์หลายครั้ง กระทั่งเมื่อวันที่ ๑๑ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๑๘ พระธาตุพนมได้ทลายลงเนื่องจากความเก่าแก่ ประกอบกับเกิดพายุฝนตกหนักต่อกันหลายวัน ประชาชนจึงร่วมบริจาคเงินบูรณะ และรัฐบาลได้สร้างพระธาตุใหม่ครอบฐานองค์เดิม โดยรักษารูปแบบเก่าไว้ เสร็จเมื่อวันที่ ๒๓ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๒๒ ภายในพระธาตุบรรจุพระอุรังคธาตุของพระพุทธเจ้า รวมถึงแก้วแหวนเงินทองนับหมื่นชิ้น เชื่อว่าใครได้กราบขอพรจะเสริมสิริมงคลแก่ชีวิต มีบุญบาร มีคนเคารพนับถือมาก และถ้าไปสักการะครบ ๗ ครั้ง ก็จะกลายเป็นลูกพระธาตุพนม
เกิดวันจันทร์
พระธาตุเรณูนคร พระธาตุประจำคนวันเกิดวันจันทร์ สร้างโดยจำลองมาจากพระธาตุพนมองค์เดิม ก่อนที่กรมศิลปากรจะบูรณะ แต่มีขนาดเล็กกว่า ภายในบรรจุพระไตรปิฎก พระพุทธรูปทองคำ พระพุทธรูปเงิน เครื่องกกุธภัณฑ์ของพระยาและเจ้าเมือง รวมถึงของมีค่าซึ่งผู้ที่มีจิตรศรัทธาร่วมบริจาค ต่างยกย่องให้พระธาตุเรณูเป็นพระธาตุประจำคนเกิดวันจันทร์ เพราะเชื่อว่าสอดคล้องกับลักษณะอ่อนช้อย สีสันละมุนสบายตา ทว่าเปี่ยมด้วยความสง่างามตามศิลปะล้านช้าง เปรียบดังอาชาไนยต้นพาหนะประจำพระจันทร์ นอกจากนี้พระธาตุยังหันหน้าไปทิศตะวันออก อันเป็นทิศของผู้ที่เกิดวันจันทร์ด้วย เชื่อกันว่าหากใครไปนมัสการจะมีวรรณะงดงามผุดผ่องดั่งแสงจันทร์
เกิดวันอังคาร
พระธาตุศรีคุณ พระธาตุประจำคนเกิดวันอังคาร ประดิษฐานอยู่ในวัดพระธาตุศรีคุณ อำเภอนาแก ได้รับการค้นพบเมื่อ พ.ศ. ๒๓๔๐ และได้รับการบูรณะครั้งใหญ่เมื่อ พ.ศ. ๒๔๘๖-๒๔๙๐ พระธาตุศรีคุณสร้างเรียบง่าย ส่วนบนมีลักษณะคล้ายพระธาตุพนม ต่างกันตรงที่ชั้น ๑ มีสองตอน เป็นรูปสี่เหลี่ยม ประดับลวดลายปูนปั้น และชั้น ๒ สั้นกว่าพระธาตุพนม โดยรอบทั้ง ๔ ด้านมีพระพุทธรูปประจำทิศเพื่อโปรดสัตว์ เปรียบดังศัตรูที่เข้าประชิดได้ทุกทิศทุกเมื่อ ดังที่พระธาตุเป็นป้อมปราการปกปักพระบรมสารีริกธาตุ และมีพระพุทธรูปสี่ด้านเป็นยาม ภายในพระธาตุบรรจุพระอรหันตธาตุของพระโมคคัลลานะ พระสารีบุตร และพระสังกัจจายน์ เชื่อว่าผู้ที่มานมัสการจะเกิดเกียรติยศ ศักดิ์ศรีทวีคูณ และเสริมพลังนักสู้ให้มีจิตใจเข้มแข็ง
เกิดวันพุธ (กลางวัน)
พระธาตุมหาชัย พระธาตุประจำคนเกิดวันพุธกลางวัน ตั้งอยู่ในอำเภอปลาปาก บรรจุพระบรมสารีริกธาตุและพระอรหันตธาตุของพระอัญญาโกณฑัญญะ พระสารีบุตร พระอนุรุทธเถระ โดยในหลวงรัชกาลที่ ๙ ทรงประกอบพิธีบรรจุพระบรมสารีริกธาตุในวันวิสาขบูชา พ.ศ. ๒๕๑๘ องค์พระธาตุสร้างด้วยทรงแปดเหลี่ยมคล้ายระฆังทอง ที่เห็นในปัจจุบันคือพระธาตุองค์ใหม่สร้างครอบองค์เดิม ประดับลวดลายรูปเทวดารักษาองค์พระธาตุ วัดนี้ยังเป็นที่จำพรรษาของพระสุนทรธรรมากร (หลวงปู่คำพันธ์ โฆสปัญโญ) พระเกจิอาจารย์สายวิปัสสนา ซึ่งเป็นที่เคารพของชาวอีสาน เชื่อกันว่าผู้ที่มานมัสการพระธาตุมหาชัยจะประสบแต่ชัยชนะ เป็นนักประสานสิบทิศ โอภาปราศรัยดี ค้าขายคล่อง พูดมีคนเชื่อถือ เสริมบารมี ค้าขายร่ำรวย
เกิดวันพุธ (กลางคืน)
พระธาตุมรุกขนคร ตั้งอยู่ในอำเภอธาตุพนม เป็นพระธาตุบริวารของพระธาตุพนมองค์อายุน้อยที่สุด ในบรรดาพระธาตุบริวารทั้งเจ็ด สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. ๒๕๓๖ เนื่องในวโรกาสที่ในหลวงรัชกาลที่ ๙ ทรงครองราชย์ครบ ๕๐ ปี องค์พระธาตุก่ออิฐถือปูนเป็นผังสี่เหลี่ยมคล้ายพระธาตุพนม แต่เล็กกว่า ฐานกว้างด้านละ ๒๐ เมตร สูง ๕๐.๙ เมตร โดยความสูง ๕๐ เมตร หมายถึง การครองสิริราชสมบัติครบ ๕๐ ปี และ ๙ จุด หมายถึงในหลวงรัชกาลที่ ๙ ด้านบนขึ้นไปบรรจุพระบรมสารีริกธาตุที่ค้นพบจากซากปรักหักพังในอดีต และบรรจุแก้วแหวนเงินทองไว้มากมาย เชื่อกันว่าหามานมัสการจะได้อานิสงส์ให้มีแต่ความเจริญสุขสวัสดิ์ การที่ต้องมีพระธาตุประจำวันพุธกลางคืน เพราะในวิชาโหราศาสตร์ถือว่าดวงดาวสำคัญมี ๘ ดวง ราหูเป็นดวงที่ ๘ แต่ในสัปดาห์หนึ่งมีเพียง ๗ วัน การจะให้มีวันครบตามดาวจึงแบ่งวันกลางสัปดาห์ออกเป็น ๒ ส่วน ซึ่งก็คือวันพุธ เพราะอยู่กลางสัปดาห์พอดี
เกิดวันพฤหัสบดี
พระธาตุประสิทธิ์ ตั้งอยู่ในอำเภอนาหว้า มีชื่อเสียงในด้านสถาปัตยกรรมอันงดงาม ภายในบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ พระอรหันตธาตุ ๑๔ พระองค์ และดินจากสังเวชนียสถาน ๔ ตำบล คือที่ประสูติ ตรัสรู้ แสดงปฐมเทศนา และปรินิพพาน เมื่อหันหน้าเข้าหาองค์พระธาตุ ด้านซ้ายจะพบศาลาการเปรียญหลังเก่า รูปทรงแปลกตา สร้างเมื่อ พ.ศ. ๒๔๙๓ และยังเคยใช้เป็นที่ประทับของในหลวงรัชกาลที่ ๙ คราวเสด็จพระราชดำเนินมาถวายผ้ากฐินส่วนพระองค์เมื่อ พ.ศ. ๒๕๑๕ ภายในศาลาการเปรียญมีภาพจิตรกรรมฝาผนังเขียนด้วยสีฝุ่น เชื่อว่าหากได้สักการะพระธาตุประสิทธิ์แล้วจะประสบผลสำเร็จในหน้าที่การงาน
เกิดวันศุกร์
พระธาตุท่าอุเทน ตั้งอยู่ที่อำเภอท่าอุเทนริมฝั่งแม่น้ำโขง มีเพียงถนนเล็กๆ คั่นไว้ ลักษณะเป็นเจดีย์ก่ออิฐถือปูนผังสี่เหลี่ยมคล้ายพระธาตุพนม มีขนาดเล็กกว่า แต่สูงกว่าพระธาตุพนม พระธาตุท่าอุเทนไม่ปรากฏประวัติการก่อสร้างแน่ชัด มีเพียงประวัติเท่าที่จารึกไว้ที่กำแพงว่า พระอาจารย์สีทัตถ์ ญาณสัมปันโน ชวนพระภิกษุชาวบ้านร่วมกันสร้างเมื่อ พ.ศ. ๒๔๕๕ ภายในบรรจุพระธาตุของพระอรหันต์ ซึ่งพระอาจารย์สีทัตถ์อัญเชิญมาจากเมืองย่างกุ้ง พระธาตุองค์นี้มีสิ่งที่ตรงกับเทพประจำวันศุกร์ คือพระธาตุหันไปทิศเหนือของพระธาตุพนม ตรงกับทิศประจำพระศุกร์ เชื่อกันว่าผู้ที่มานมัสการพระธาตุท่าอุเทน ชีวิตจะมีแต่ความรุ่งโรจน์ เปรียบเสมือนพระอาทิตย์ขึ้นยามอรุณรุ่ง
เกิดวันเสาร์
พระธาตุนคร พระธาตุประจำคนเกิดวันเสาร์ ตั้งอยู่ในวัดมหาธาตุ อำเภอเมืองนครพนม ริมฝั่งแม่น้ำโขง สร้างเป็นทรงสี่เหลี่ยมจัตุรัส กว้างด้านละ ๔.๘๕ เมตร สูง ๒๔ เมตร ตามแบบพระธาตุพนมองค์เดิม ประดับลวดลายวิจิตร ตั้งบนฐานใหญ่สองฐานลดหลั่น แต่ละฐานมีรูปประตูอยู่ตรงกลาง บนประตูเป็นรูปบัวบาน ข้างประตูมีลายเครือไม้ดอกไม้ผล รูปพระราชาทรงช้างทรงม้า ต่อจากฐานขึ้นไปแหลมเรียว ตอนกลางวิจิตรด้วยหมู่ดาวลายดอกกระจับ สูงขึ้นไปเป็นรูปตู้พระไตรปิฎกโบราณ ลายกลีบบัว ยอดสุดคล้ายดอกบัวตูมครอบฉัตรเจ็ดชั้นและลูกแก้วเจียระไน ฐานมีกำแพงล้อมรอบทั้งสี่ด้าน มีซุ้มประตูอยู่ตรงกลางทุกด้าน เหนือซุ้มประตูมีรูปปั้นเทพพนมพิทักษ์องค์พระธาตุ ภายในพระธาตุบรรจุพระอรหันต์สารีริกธาตุ พระพุทธรูปทองคำและของมีค่า เชื่อกันว่าหากมานมัสการจะช่วยเสริมสร้างบารมี มีอำนาจวาสนาเป็นเจ้าคนนายคน
ไม่ว่าพระธาตุทั้ง ๘ จะศักดิ์สิทธิ์เพียงใด เราก็ต้องอย่าลืม “ทำความดี” ประกอบกันด้วย เพราะแท้จริงแล้วผลของการกระทำของเราย่อมเป็นส่วนหนึ่งในการกำหนดชีวิต โชคชะตา และอนาคตที่ดีนั่นเอง