สมศักดิ์ เชาวน์ธาดาพงศ์ กับเส้นทางสู่การเป็นศิลปินแห่งชาติ
นับตั้งแต่วัยเยาว์ที่รู้ตัวว่ารักงานศิลปะจวบจนก้าวสู่การทำงานศิลปะอย่างเต็มตัวทั้งในฐานะอาจารย์สอนศิลปะ ผู้บริหารงานที่ดูแลศิลปินควบคู่ไปกับการส่งเสริมการพัฒนางานศิลปะในรูปแบบต่างๆ การค่อยๆ ก้าวค่อยๆ สั่งสมประสบการณ์ยาวนานบนเส้นทางสายนี้ ก่อนจะมาถึงจุดที่ได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติให้เป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาจิตรกรรม ในปี ๒๕๖๐ เรียกได้ว่า เขาคือศิลปินตัวจริงที่ไม่เคยทิ้งพู่กันและจานสีให้เงียบเหงา ไม่ว่าจะดำรงสถานะอะไรตั้งแต่วัยเยาว์ อาจารย์สมศักดิ์ หรืออาจารย์เชาวน์ผู้นี้ก็ผลิตงานศิลปะออกมาอย่างต่อเนื่อง ผมทำงานศิลปะในแนวนี้มาตลอดนอกจากสภาพแวดล้อมของแวดวงศิลปะในบ้านเรายุคนั้นที่สนองตอบการสร้างสรรค์งานแนวแอบสแตรก โดยส่วนตัวผมเองก็มีความประทับใจวิธีการแสดงออกของการทำงานในแนวนี้ด้วย “สมัยเด็กผมอยู่แถวสี่แยกพลับพลาไชยซึ่งเป็นย่านคนจีน มีเพื่อนๆ รุ่นพี่หลายคนชอบวาดรูป เราก็สนใจ ชอบไปดูเขาวาด สมัยนั้นราวๆ ปี พ.ศ. ๒๕๐๐ […]
IN POST-BOX WE TRUST ก่อนที่(ตู้)จดหมายจะหายไป
ใครเคยเขียนจดหมายบ้าง ยกมือขึ้น ใครไม่เคยเขียนจดหมายมานาน แล้ว หรือใครไม่เคยเขียนจดหมายเลย มีไหม เอ๊ะ…ทําไมเยอะจัง เขียนแต่อีเมล… ไม่นะ ไม่นับ เพราะอนุรักษ์ฉบับนี้เราจะมาชวนคุณย้อนเวลาไปหากระดาษเขียนจดหมายลายน่ารัก ปากกาจะใช้หมึกซึมหรือหมึกแห้งแบบไหนก็ได้ที่ถนัด นั่งพักใต้ร่มไม้ในสวนสวย เขียน จดหมายสักฉบับ บรรจงพับใส่ซอง ติดแสตมป์ แล้วนําไปหย่อนลงตู้ไปรษณีย์สีแดงพร้อมๆ กัน มาดูกันว่าเมื่อได้ทําสิ่งนี้เสร็จแล้ว คุณรู้สึกอย่างไรที่ได้เขียนจดหมายส่งไปถึงใครสักคน ถ้าจะเล่าให้เป็นเรื่องแนวโรแมนติกๆ เรา ว่าคนเขียนจดหมายเป็นคนแรกๆ นั้น […]
อุทัยธานีเมืองแห่งสายน้ําและเสน่ห์ผ้าทอ
ภาพจังหวัดอุทัยที่เรานึกถึง คือเมืองเก่าที่เงียบสงบ บ้านเรือนแพในแม่น้ําสะแกกรัง อีกทั้งอุทยานห้วยขาแข้ง ผืนป่าใหญ่ที่อุดมสมบูรณ์แห่งหนึ่งของไทย และอีกหลายเรื่อง ที่ได้ยินมา แต่ที่ยังไม่เคยเห็นกับตาก็คือ ผ้าทอโบราณและงานทอไหม ทอฝ้าย ที่ใครๆ ร่ําลือว่าสวยงามไม่แพ้ที่ไหน ยังมีปลาแม่น้ําสะแกกรังที่อร่อยมากมาย วัดวาอาราม ที่สวยงาม และเรื่องเล่าตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ของเมืองนี้ที่น่าสนใจ จึงถือเป็นโอกาสดี ที่ ททท. จัดทริปพาเที่ยวอุทัยธานี โดยเชิญอาจารย์เผ่าทอง ทองเจือ มานําทริปพารู้จัก แหล่งทอผ้า เลี้ยงไหม […]
มารดาแห่งผู้ปลูกป่าและเจตนารมณ์ที่ไม่เคยเปลี่ยนศาสตราจารย์เกียรติคุณพิไล พูลสวัสดิ์
“ไร้โพรงรัง…นกเงือกหาย ไร้นกเงือก…ป่าหาย ไร้ป่า…ทุกอย่างหาย” นี่ไม่ใช่คำกล่าวเกินจริง ถ้าเป็นผู้ที่ข้องเกี่ยวหรือสนใจเรื่องราวของการอนุรักษ์คงทราบดีว่านกเงือกนั้นเป็นนกที่มีบทบาทสำคัญในการเป็นผู้ปลูกป่า เพราะต้นไม้หลายๆ พันธุ์ในป่าเป็นไม้หายาก ปลูกเองได้ยากและรักษาให้ยั่งยืนก็ยากนักในภาวะปัจจุบันที่ดูเหมือนอะไรๆ ก็อยู่ยากขึ้นมาก คนในเมืองอาจบ่นว่าอากาศร้อน ก็เร่งเครื่องปรับอากาศทั้งในบ้านในรถให้เย็นขึ้น หรือติดเครื่องปรับอากาศเพิ่มขึ้น ส่วนคนที่ไม่มีแอร์คอนดิชันนั้นก็อดทนต่อไปเพราะไม่ทราบจะทำอย่างไรได้ ส่วนผลกระทบอื่นๆ เช่น เวลาน้ำท่วม หรือฝนแล้ง น้ำแห้ง คนก็ยังคิดว่าเป็นเรื่องของธรรมชาติผิดปกติ แต่ถ้าคิดให้ลึกไปกว่านั้น แล้วทำไมธรรมชาติผิดปกติล่ะ อยากรู้ไหมว่าทำไม…เราขอให้คนที่มีความรู้และเป็นผู้คลุกคลีอยู่กับป่าและผู้ปลูกป่าท่านนี้เป็นผู้ให้คำตอบจะดีกว่า ศาสตราจารย์เกียรติคุณพิไล พูลสวัสดิ์ (ได้รับพระราชทานเกียรติคุณจากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ) […]
แคคตัส จากทะเลทราย สู่ไม้ประดับยอดนิยม
แคคตัส จากทะเลทราย สู่ไม้ประดับยอดนิยมอะไรทําให้ไม้อวบน้ํามีหนามแหลมหลากหลายสายพันธุ์ กลายมาเป็นไม้ประดับ ยอดนิยมของคนแทบทุกเพศทุกวัย ในช่วงเวลาเพียงไม่กี่ปีมานี้ ลําพังแค่ความสวยงามเราว่าอาจยังไม่ใช่คําตอบ แต่อาจเป็นเพราะความโหยหาธรรมชาติให้มาอยู่ใกล้ตัว ความน่ารักของไม้มากหนามและดอกสีสวยรูปทรงแปลก ในกระถางเล็กๆ ที่ดูแลง่าย และมอบความสุขทางใจให้เจ้าของยามได้เห็น พวกมันค่อยๆ เติบโต เราจะพาคุณย้อนกลับไปดูความเป็นมาและต้นกําเนิด แคคตัส ต้นไม้จากทะเลทรายที่ผ่านร้อนผ่านหนาวมาเนิ่นนาน กว่าที่จะอยู่รอด ปลอดภัยจนแพร่ขยายพันธุ์และได้รับความนิยมไปทั่วโลกอย่างเช่นทุกวันนี้ แคคตัสจัดเป็นพืชพื้นเมืองที่มีถิ่นกําเนิดอยู่ในทวีปอเมริกา และมีการแพร่กระจายพันธุ์ไปยัง แหล่งอื่นๆ ด้วยวิธีการต่างๆ กันในแต่ละพันธุ์ เช่น […]
Mani Rimdu เทศกาลสุดหรู บนหิมาลัย
ใครจะคาดคิดว่าบนความสูงเหนือระดับน้ำทะเลเกือบจะถึง ๔,๐๐๐ เมตร ณ เทือกเขาหิมาลัย ในเส้นทางเดียวกับทางที่จะขึ้นไปยอดเขาเอเวอเรสต์นั้น จะมีวัดพุทธ-ทิเบตเก่าแก่ที่สร้างมาตั้งแต่เมื่อกว่าร้อยปีก่อนตั้งอยู่อย่างโดดเด่นและสวยงาม ท่ามกลางยอดเขาสูงหลายพันเมตรอีกหลายยอดที่ล้อมรอบวัดแห่งนี้เอาไว้อย่างอบอุ่นในความเหน็บหนาว และยังสะท้อนให้เห็นถึงความศรัทธาในศาสนาที่เป็นเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจมนุษย์นั้น ว่าไม่เคยมีขอบเขตและปิดกั้นไม่ว่าจะอยู่ในพื้นที่แห่งใดในโลกนี้ก็ตาม สำหรับทางเดินขึ้นเขาสู่อ้อมกอดหิมาลัยนั้น แม้จะเป็นเส้นทางเดียวกัน แต่หลายคนอาจมีจุดมุ่งหมายไม่เหมือนกัน บางคนฝันถึงการพิชิตความสูงและตั้งเป้าไว้ที่จุดความสูงต่างๆ กันไป ตั้งแต่ระดับสูงเล็กน้อยไปจนถึงสูงมากๆ ที่นอกจากขึ้นอยู่กับการประเมินกำลังขาตัวเองแล้ว ยังอยู่ที่กำลังความฝันว่าจะแรงกล้ามากน้อยแค่ไหน เพราะบ่อยครั้งหลายคนก็พ่ายแพ้ต่อจุดหมายแม้ตั้งเป้าว่าจะป่ายปีนไปให้ถึงจุดนั้น เพราะคนที่อยู่บนที่ราบมาทั้งชีวิตนั้นใช่ว่าจะสามารถพิชิตความสูงในจุดที่เกินกว่าปกติจะใช้ชีวิตอยู่ได้…กันทุกคน แต่ความสวยงามของทางเดินสู่หิมาลัยก็ไม่เคยหยุดความท้าทายของนักต่อรองกับความสูงที่ต้องการจะเดินทางไปยังจุดหมายที่มีความสวยงามสุดท้าทายบนภูเขาแห่งนี้ให้ได้ นอกจากความสวยงาม ความท้าทาย และสิ่งที่นักเทรกกิ้ง หรือผู้ […]
แว่วเสียง… ดนตรีไทย บ้างไหม ในใจคุณ
ช่วงที่เขียนต้นฉบับอยู่นี้มีประเด็นร้อนๆ นิดหน่อยเกี่ยวกับเนื้อหาในมิวสิกวิดีโอส่งเสริมการท่องเที่ยวที่นำเอาคณะนักร้องแต่งตัวชุดโขนรามเกียรติ์ ออกมาร้องและแสดงเชิญชวนคนไทยให้ออกมาท่องเที่ยวเมืองไทย จะว่าไปในความคิดเห็นส่วนตัวก็ดูได้เพลินๆ สนุกสนานและน่าสนใจดี เพราะโดยปกติแล้ววรรณคดีเรื่องนี้จะมีเรื่องราวว่าด้วยความเป็นเทพยักษ์หนุมานที่มักนำมาแสดงบนเวทีเท่านั้น ซึ่งก็ทำให้คนทั่วๆ ไปไม่มีโอกาสได้ชมบ่อยครั้งนักดังนั้นเมื่อมีโอกาสสัมผัส แม้ในลีลาที่ต่างออกไป ก็นับว่ามีความร่วมสมัยที่ดึงเอาอัตลักษณ์อย่างหนึ่งของไทยมาใส่ท่วงทำนองทันสมัยให้คนรุ่นใหม่ติดตาม แต่ก็นั่นแหละ คนที่คิดต่างไปจากนี้ก็มีเป็นเรื่องธรรมดา พอเห็นข่าวนี้ก็เลยนึกถึงเรื่องราวของดนตรีไทยขึ้นมาบ้างว่า ในยุคดิจิทัลแบบนี้ยังมีใครลุ่มหลงการฟังดนตรีไทยอยู่มากน้อยแค่ไหน ดนตรีไทยในความหมายถึงเครื่องดนตรีไทยจริงๆ จังๆ ประเภทเครื่องดีด สี ตี เป่า ที่เราเคยเรียนในสมัยเด็กๆ การขับร้องทำนองเสนาะแบบไทยเดิม จะว่าไป หากถามคนรุ่นใหม่แล้วได้คำตอบกลับมาว่า ไม่ได้ชอบ […]
ฟาร์มตาเล็ก…มาแล้ว เด็กจะรักษ์
เปรมฤดี พันธุ์รัตน์ คือหลานสาวคุณตาเล็ก เจ้าของ Farm de Lek หรือฟาร์มตาเล็ก แห่งนี้ จากที่ดิน ๔๔ ไร่ ที่เคยเป็นสวนผลไม้แถวคลองรังสิต-นครนายก ก่อนจะถูกทิ้งร้างไปหลายสิบปีเพราะไม่มีใครดูแลจนกระทั่ง… แรงบันดาลใจของการได้ใช้ชีวิตในพื้นที่ที่มีการดูแลสิ่งแวดล้อมที่ดีในต่างประเทศบวกประสบการณ์วัยเยาว์ที่เคยตามติดคุณตามาใช้ชีวิตวันหยุดในสวนมาก่อน ทำให้คุณเก๋-เปรมฤดี พันธุ์รัตน์ ตระหนักถึงความต้องการของเด็กๆ ที่เริ่มตั้งแต่ลูกทั้งสามคนของตนเอง เพื่อนๆ ลูก และเด็กในสังคมที่ควรจะได้มีพื้นที่ดีๆ เพื่อสร้างสรรค์ ต่อยอดจินตนาการ พัฒนาบางส่วนที่ขาดหายไปจากการใช้ชีวิตอยู่แต่ในเมือง […]
วิทยุ บรรจุรัก
ถ้าพูดถึงวิทยุ เชื่อได้ว่าคนในสมัยนี้ ต้องมีคําว่าออนไลน์ต่อท้ายการเปิดวิทยุออนไลน์ ฟังวิทยุออนไลน์ ดูเป็น สิ่งที่คนยุคใหม่จับต้องได้ง่าย ได้จริงมากกว่า บรรยากาศการซื้อ วิทยุสักเครื่องไว้ฟังเพลง ฟังข่าว ฟัง ละคร คงเป็นสิ่งที่ค่อยๆ จางหายเข้าใจกลายเป็นอดีตไปแล้ว ชีวิตเร่งรีบในปัจจุบันมีเสียงจากสื่อต่างๆ มากขึ้นแน่นอนรายการวิทยุดีๆ และดังๆ ก็ยังมีอยู่ให้เราฟังอย่างเพลิดเพลินระหว่างเดินทางหรือขณะขับรถอย่างไรก็ตาม พอคิดขึ้นมาได้ว่า ในอนาคตถ้าหากวิทยุหายไป ใครบางคนที่สร้างวิทยุเครื่องแรกขึ้นมาจะรู้สึกอย่างไร ย้อนไปในอดีต แทบทุกเช้าเสียงที่ปลุก ให้เราตื่นตอนนั้นไม่ใช่เสียงจากนาฬิกา ปลุกหรือเสียงไก่ขัน […]
สิงห์บุรี ผ่านไปเฉยๆ ไม่ได้แล้ว
เริ่มจากอาหารอร่อยที่ขึ้นชื่อ คือ ‘แม่ลาปลาเผา’ หลายคนคงคุ้นตายามผ่านร้านที่มีสัญลักษณ์ขวดขนาดมหึมาอยู่ด้านหน้า ซึ่งขวดนี้ก็เปลี่ยนมาเป็นรุ่นที่ ๓ แล้ว ปลาช่อนแม่ลา ขึ้นชื่อว่าเป็นปลาน้ำจืดที่อร่อย สด หวาน ไม่คาว เมื่อนำมาเผาด้วยฟางใช้ไฟอ่อนค่อยๆ สุก แบบช้าๆ ได้เนื้อปลาแน่นๆ กินคู่กับสะเดาป่าน้ำปลาหวานสูตรเด็ดของที่นี่ รวมกับเมนูอื่นๆ ของร้าน อย่างแกงหอยขม ผัดเผ็ดปลาช่อนฟู เท่านี้ก็เป็นจุดหมายที่ควรมาเยือนสิงห์บุรีสักครั้งแล้ว เรื่องของปลาช่อนยังมี ร้านเกษรา ที่นำปลาช่อนมาทำเค้กจนโด่งดัง […]
แกงไทย ในฤดูฝน
เป็นแกงที่มีคุณสมบัติเหมาะกับช่วงฤดูฝนอย่างเต็มพิกัด ใครที่ไม่ค่อยได้รับประทานต้องรีบไปจ่ายตลาดหาสมุนไพรเหล่านี้มาทำก็คือ กระชาย เป็นตัวช่วยบรรเทาหวัด ใบกะเพรา ปรับภูมิคุ้มกัน และมีฤทธิ์ต้านไวรัสไข้หวัดใหญ่ ตะไคร้ เสริมภูมิคุ้มกัน ข่า ป้องกันอาการแพ้ แบคทีเรีย เชื้อไวรัส และต้านการอักเสบ พริก ช่วยช่วยลดเสมหะและน้ำมูก เหล่านี้เป็นเครื่องปรุงพริกแกงหลักๆ ของแกงป่า และผักที่ต้องใช้คือ มะเขือเปราะ มะเขือพวง ก็ยังมีประโยชน์ทางยามากด้วยเช่นกัน ใครชอบเนื้อสัตว์และผักอะไรก็ใส่เพิ่มเติมได้เลย เป็นอีกเมนูที่แม้จะไม่คิดถึงประโยชน์ใดๆ แต่ความอร่อยมาก่อนแล้ว […]
ตลาดน้อย ทรงวาด พาดสาย จุดหมายของสายอาร์ต
ไปเดินย่านเมืองเก่าตรงถนนทรงวาด เลยมาย่านพาดสาย แล้ววกกลับไปนั่งพักที่คาเฟ่ริมน้ำแถวตลาดน้อย ระหว่างทางเหมือนย้อนเวลา ชมตึกเก่า ร้านค้า ตลาดขายส่ง กลิ่นอายของย่านเศรษฐกิจที่บรรยากาศต่างจากย่านตึกสูงในเมือง ใครชอบแนวนี้มาเดินกัน นอกจากคาเฟ่สวยๆ ยังมีงานศิลปะให้ชม ทั้ง Street Art บนผนัง และ Street Food ที่น่าลิ้มลอง แค่เพียงเราเดินเพลินๆ ไป คาเฟ่ที่อยู่หัวมุมถนนพาดสาย ในบูทีคโฮเทลสไตล์โคโลเนียล ที่ชื่อ Baan […]
แมวเอ๋ย แมวเหมียว
แมวเป็นสัตว์น่ารัก เป็นสัตว์เลี้ยงประจําบ้านยอดนิยมอันดับหนึ่งที่หลายคนยอมรับว่ารักแมวมากแบบขาดไม่ได้ แมวเป็นสัตว์คู่บ้านคู่เรือนที่บางคน อาจไม่ได้เลี้ยงเพียงแค่ตัวเดียวแต่มีหลายตัว และอาจมีอีกหลายคนที่แม้ ไม่ได้ตั้งใจเลี้ยง แต่อยู่ๆ ก็มีแมวมาจากไหนบ้างก็ไม่รู้มาให้เลี้ยง เราไม่อาจ ปฏิเสธได้ว่า โลกใบนี้เกือบครึ่งหนึ่งเป็นของแมว (มีแมวกว่า ๕๐๐ ล้านตัว บนโลก) ทว่าท่ามกลางคนที่รักแมวและเลี้ยงแมวในปัจจุบัน บางคนอาจยัง ไม่รู้ว่าแมวมาจากไหน แมวไทยมีกี่สายพันธุ์ และความสําคัญของแมวไทย นั้น มีคุณค่าและน่าอนุรักษ์มากขนาดไหน แมว หรือแมวบ้าน มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า […]
มนต์เสน่ห์เครื่องเทศของอาหารอินเดีย
การัม มาซาล่า ยี่หร่า กระวาน กานพลู อบเชย ผงขมิ้น เครื่องเทศต่างๆ เหล่านี้คือแหล่งรสชาติเผ็ดร้อนและกลิ่นหอมอันเป็นเอกลักษณ์ที่เต็มไปด้วยความซับซ้อนแต่น่าหลงใหล เป็นที่มาของอาหารซึ่งมีสีสันและรสจัดจ้านร้อนแรง อย่างอาหารอินเดีย ทำให้ใครได้ลองก็มีสองอย่างคือชอบมาก กับอาจไม่ชอบเลย แต่เราเชื่อว่าหากได้เปิดใจและทำความรู้จักอาหารแห่งดินแดนชมพูทวีปนี้สักนิด ไม่แน่ว่ารสชาติชีวิตคุณก็อาจไม่เหมือนเดิมอีกต่อไป ตัวอย่างอันใกล้จากผู้เขียนเอง สมัยเด็กบ้านอยู่ฝั่งธนฯ แถวสี่แยกบ้านแขก โรงเรียนประถมใกล้บ้านจึงมีชาวอินเดียเป็นนักเรียนอยู่ด้วยเยอะมาก ตอนพักกลางวันในโรงอาหารจึงมีสารพัดกลิ่น แต่ที่เด่นชัดที่สุดคือ อาหารอินดีย สารภาพว่าตอนนั้นไม่ค่อยชอบเท่าไร จนโตมาก็ไม่เคยคิดจะลิ้มลอง กระทั่งได้เดินทางไปอินเดีย […]