ในวันที่แดดจัดจ้ากลางฤดูร้อน กลุ่มกรุงเทพศึกษา ร่วมกับโครงการบรรยายวิชาการด้านประวัติศาสตร์ศิลปะ ภาควิชาประวัติศาสตร์ศิลปะ คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร จัด “บางกอก Walking Tour” เดินชมและฟังเรื่องราว ประวัติศาสตร์รอบๆ ย่าน ตั้งแต่บริเวณท้องพระโรงวังท่าพระ มหาวิทยาลัยศิลปากร สวนแก้วมิวเซียมศิลปะกลางแจ้ง อาคารตลาดท่าช้าง จากนั้นนั่งเรือข้ามฟากแม่น้ำเจ้าพระยาไปที่ท่าวัดระฆังโฆสิตารามวรมหาวิหาร ชมตำหนักพระเจ้าตาก จิตรกรรมฝาผนังในโบสถ์และหอไตร อดีตบ้านเจ้าพระยาจักรี ดังเราจะเล่าสั้นๆ พอสังเขป ต้นกร่างระหว่างตึก เมื่อเข้ามาในมหาวิทยาลัยศิลปากร […]

อาหารทุกอย่างมีที่มา…บ๊ะจ่างก็เช่นกัน สำหรับความเป็นมาของอาหารชนิดนี้ต้องย้อนเล่าไปถึงประวัติของเทศกาลบ๊ะจ่างก่อนเลย เพราะอาหารชนิดนี้เกิดมาเพื่อเทศกาลนี้โดยเฉพาะ ก่อนจะแพร่หลายไปเป็นอาหารที่สามารถรับประทานได้ไม่จำกัดเฉพาะในช่วงเทศกาลเท่านั้นอีกต่อไป นั่นก็เพราะพอใครได้ชิมครั้งแรกก็ติดใจในรสชาติที่มีความหอมกลมกล่อม มีเอกลักษณ์ และสามารถอิ่มได้แทนอาหารมื้อหลักอย่างง่ายๆในเวลาที่ไม่มีเวลากับมื้ออาหารมากนัก แถมสารอาหารครบหมวดหมู่ และที่สำคัญอีกอย่างคือเป็นอาหารที่เราคงทำเองได้ไม่ง่ายนักเพราะเอกลักษณ์สำคัญของขนมชนิดนี้ก็คือต้องห่อด้วยใบไผ่ขนาดใหญ่ และการห่อนั้นก็ต้องเป็นคนมีฝีมือที่จะห่อ และหากใครสามารถทำได้ทั้งสองอย่างคือทำบ๊ะจ่างได้อร่อย ห่อบ๊ะจ่างด้วยใบไผ่ได้สวย ก็เตรียมเปิดร้านรอขายในช่วงเทศกาลไหว้บ๊ะจ่างที่จะมีขึ้นในเดือนห้าของทุกปีไว้ได้เลย จากการค้นคว้าและสืบหาในหลายแหล่งข้อมูล มีข้อมูลที่น่าเชื่อถือพอให้สรุปได้ว่าตำนาน “บ๊ะจ่าง” ของชาวจีนแผ่นดินใหญ่มีความแตกต่างจากตำนานของชาวจีนแต้จิ๋วที่อพยพมาตั้งถิ่นฐานในเมืองไทยตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันค่อนข้างมาก เรื่องราวที่มาของเทศกาลบ๊ะจ่างจากประเทศจีนนั้นเกิดขึ้นเพื่อเป็นการรำลึกถึงนักกวีผู้มีความสามารถและยังเป็นขุนนางผู้ซื่อสัตย์ รักชาติ จงรักภักดียึดถือคุณธรรม และชอบช่วยเหลือชาวบ้านแห่งรัฐฉู่ ชื่อว่า ชูหยวน (Qu Yuan) […]

ป้ายชื่อชุมชนประชานฤมิตร โดดเด่นสะดุดตาตรงบริเวณปากทางเข้า เพราะทำจากไม้แกะสลักสวยงาม เมื่อเข้ามาในถนนเล็กๆ เส้นนี้ไม่ว่ามองซ้ายมองขวาก็จะเป็นร้านรวงต่างๆ ที่เกี่ยวกับกิจการค้าไม้ ทั้งเฟอร์นิเจอร์สำเร็จรูป ไม้แปรรูปเตรียมสำหรับการสั่งทำ ดีไซน์มีทั้งแบบเก่า-แบบใหม่ เรียบหรู ผสมปะปนกันไป งานฉาก งานแกะตัวอักษร เลขที่บ้าน ไม้ระแนง ชั้นวางหนังสือ เก้าอี้ โต๊ะ ฉากกั้น ฯลฯ ผสมผสานไปกับร้านกาแฟ ติ่มซำ และศาลเจ้าแม่ทับทิม ทั้งหมดหลอมรวมกันเป็นชุมชน จนเป็นเอกลักษณ์ของย่านนี้ […]

คนที่ชอบปลูกต้นไม้จะรู้ดีว่ากุหลาบแสนสวยนั้นปลูกยากกว่าต้นอื่นๆ แต่ร้อยทั้งร้อย คนปลูกต้นไม้ ไม่เคยพลาดที่จะขอลองปลูกกุหลาบ ต่อให้ตายไปหลายต้น ไม่ออกดอกตรงปกอย่างที่หวัง หาสาเหตุไม่ได้ว่าทำไมถึงแคระแกร็น ทั้งที่ก็ทำทุกอย่างเพื่อเธอแล้ว คุ้นๆ ไหมว่าเหมือนความรักก็เป็นเช่นนั้น…เช่นกัน คำว่ากุหลาบ มาจากคำว่า “คุ” ในภาษาเปอร์เซีย แปลว่า “สีแดง ดอกไม้ หรือดอกกุหลาบ” ส่วนในภาษาฮินดู มีคำว่า “คุลาพ” ซึ่งหมายถึง “กุหลาบ” ในภาษาไทย ส่วนคำว่า […]

ที่นี่เป็นคาเฟ่ที่ไม่มีกาแฟ มีเพียงน้ำผลไม้รสชาติดีที่มีตามฤดูกาล มีชาทำจากวัชพืชอย่างไมยราบ ที่หลายคนอาจไม่รู้ว่ามีประโยชน์ มีขนมและของว่างไทย ที่เรียนและได้เคล็ดลับมาจากอาจารย์ศรีสมร คงพันธุ์ ผู้เชี่ยวชาญด้านอาหารไทย ที่ส่งต่อศาสตร์อาหารไทยไม่ให้ล่วงลับไปกับท่าน แต่หากใครคิดถึงขนมและของว่างหลายๆ อย่างที่หารับประทานยาก เอฟวี คาเฟ่แห่งนี้ก็มีเสิร์ฟ เพื่อยืนยันการสานต่อไม่ให้ขนมและอาหารเหล่านี้สูญหาย เริ่มต้นใหม่ ด้วยเรื่องเก่า แนวความคิดของร้านมาพร้อมกับความต้องการที่จะนำสิ่งมีคุณค่าของไทยที่กำลังถูกหลงลืมเพราะยุคสมัยและอะไรหลายอย่างที่เปลี่ยนไป รวมทั้งคนรุ่นใหม่ก็อาจไม่ทันได้รู้จักด้วยซ้ำ แต่การอนุรักษ์ไม่จำเป็นต้องอยู่ในรูปแบบของความโบราณหรือเก่าแก่แบบจับต้องยาก แค่ทำตัวให้เหมือนบานประตูที่คนพร้อมเปิดเข้ามาทำความรู้จัก แล้วความจริงภายในที่ปรากฏก็น่าจะทำให้คนรุ่นใหม่หรือใครๆ พร้อมเข้ามาสัมผัส และสิ่งดีๆ ที่เขารับรู้ได้ก็คงเข้าไปอยู่ในหัวใจได้ไม่ยาก ร้านคาเฟ่ที่ไม่มีกาแฟแห่งนี้ […]

นิตยสารอนุรักษ์ ฉบับที่ 63เรื่อง: ทีมงานนิตยสารอนุรักษ์ภาพ: istockphoto ตรุษจีนปีกระต่าย กับเกร็ดน่ารู้เสริมสิริมงคลตรุษจีนเป็นเทศกาลสำคัญของชาวจีน รวมถึงคนไทยเชื้อสายจีน ที่เป็นทั้งวัฒนธรรม ประเพณี ที่ส่งต่อกันมาเนิ่นนาน และยังมีเรื่องราว มีความหมายดีๆ ซ่อนอยู่ในเกร็ดเล็กเกร็ดน้อยต่างๆ ซึ่งใครก็สามารถนำไปใช้เสริมสิริมงคลให้แก่ตัวเองได้ ตรุษจีนปีกระต่ายปีนี้เป็นปีนักษัตรเถาะ หรือกระต่าย ในวัฒนธรรมจีนถือว่ากระต่ายเป็นสัตว์นำโชคมากที่สุด เพราะความน่ารัก มีเมตตา สง่างาม รับผิดชอบ เข้ากับทุกคนง่าย รักสงบ และเฉลียวฉลาด […]

นิตยสารอนุรักษ์ ฉบับที่ 7เรื่อง/ภาพ: ฬียากร เจตนานุศาสน์ ความสุขในวัยเด็กช่วงหน้าร้อนตอนโรงเรียนปิดเทอมนั้น ส่งอิทธิพลให้แก่ผู้คนได้หลากหลายต่างกัน สำหรับคุณด้วง – ดวงฤทธิ์ บุนนาค สถาปนิกอันดับต้นๆ แถวหน้าของเมืองไทย เขามีภาพความทรงจำของฤดูร้อนที่ไม่เคยลืมเลือน คือ อาหารจานโปรดที่คุณทำให้รับประทาน และการจะระลึกถึงความสุขให้ครบห้ามิติได้บ่อยๆนั้นคงเป็นเรื่องยาก เพราะคุณด้วงบอกว่า “ผมทำอาหารไม่เป็นครับ” เห็นภาพแตงโมสีแดงสดฉ่ำ เป็นใครก็คงอดใจอยากหยิบขึ้นรับประทานให้หายร้อนสักชิ้นไม่ได้ แม้เราจะไม่ได้อยู่ในเดือนเมษายนแล้วก็ตาม แต่มีใครไม่เคยบ่นว่าทุกวันนี้เมืองไทยเรามีหน้าร้อนยาวนานและร้อนมากขึ้นเรื่อย ๆ อาหารหน้าร้อนในอดีตจึงถูกนำมาอวดโฉมกันได้แทบทุกฤดูกาล […]

สำหรับบางคนทุกการเดินทางเยือนต่างถิ่น การเสาะหาของอร่อยประจำถิ่น คือสิ่งที่พลาดไม่ได้ เมื่อเราชาวอนุรักษ์ได้ไปจังหวัดพังงาหรือที่ชาวเมืองเรียกที่นี่ว่า ตะโกลา จึงสอบถามผู้คนถิ่นนั้นว่า เช้า สาย บ่าย เย็น คนส่วนใหญ่เขากินอะไรที่ไหนกัน จึงได้คำตอบมาเป็น ๔ ร้านนี้ พอสังเขป คล้ายกับหลายจังหวัดในภาคใต้ที่คนส่วนใหญ่จะรับประทานติ่มซำกันเป็นมื้อเช้า ด้วยความที่ชาวพังงามีเชื้อสายจีนเช่นเดียวกับภูเก็ตและจังหวัดอื่นๆ ในภาคใต้ ติ่มซำจึงเป็นคำตอบแรกเมื่อเราถามใครๆ ว่ามื้อเช้าคนที่นี่กินอะไรกัน และร้านที่แนะนำ เป็นสองร้านที่อยู่ติดกัน คือปั้นทอง และเปรมติ่มซำ ร้านพี่ร้านน้องที่มีความแตกต่างแต่ก็อร่อยเด็ดจนคนแน่นทั้งสองร้าน […]

นิตยสารอนุรักษ์ ฉบับที่ 60ฬียากร เจตนานุศาสน์ คืนก่อนลอยกระทง…หนุ่มสาวไม่ได้ออกมารำวง เขาทำอะไรกัน๑๔ ค่ำเดือน ๑๒ สืบสานประเพณียี่เป็ง…ร่วมกวนข้าวยาคู้ฮอมแรง ฮอมคัว ที่วัดชมพู ชุมชนช้างม่อย จังหวัดเชียงใหม่ ใกล้ถึงวันลอยกระทง ปีนี้ตรงกับ วันที่ ๘ พฤศจิกายน ๑๕ ค่ำ เดือน ๑๒ หลายคนเตรียมตัววางแผนออกไปหาบริเวณที่มีน้ำนองเต็มตลิ่งลอยกระทงกัน แต่สำหรับงานประเพณียี่เป็งของทางภาคเหนือนั้น ที่เรามักเห็นมีการปล่อยโคมลอย […]

อนุรักษ์ ฉบับที่ ตุลาคม ๖๕เรื่อง ฬียากร ภาพ Sugar & Spice Club & ฬียากร จัดดอกไม้สวยร่วมสมัย . . . . ใช้ได้ทุกโอกาส หลายคนพอนึกถึงการไปเรียนร้อยดอกไม้ อาจจะรู้สึกกลัวว่าจะทำไม่ได้ เพราะความละเอียดประณีตงดงามอ่อนหวานและเป็นศิลปะขั้นสูงนั้น น่าจะต้องใช้ความตั้งใจและพยายามอยู่มาก ทว่าสำหรับห้องเรียนจัดดอกไม้ในแบบผสมผสานที่จัดโดย Sugar & […]

นิตยสารอนุรักษ์ ฉบับที่ 60 ตุลาคมเรื่องและภาพ ฬียากร เจตนานุศาสน์ เชื่อว่าตอนที่ Thomas Alva Edison ได้สร้างเครื่องอัดเสียงขึ้นมาเป็นครั้งแรกสำเร็จในชื่อว่า Phonograph นั้นและต่อมาพัฒนาเป็นตัวแผ่น Vinyl โดย Emile Berliner นำแผ่นสังกะสีมาตัดของเป็นวงกลม ใช้ยางย้อมสีดำและนำมันชแล็กผสมขี้ครั่ง และเขาตั้งชื่อว่า Gramophone เชื่อว่าในตอนนั้นเขาทั้งสองคงไม่คาดคิดว่า อีกราวสองศตวรรษ ต่อมาผู้คนแทบจะเลิกฟังเพลงจากแผ่นเสียง และปล่อยให้ทั้งแผ่นครั่ง […]

ปัจจัยข้อสามจากสี่ของมนุษย์เราคือ เสื้อผ้าเครื่องนุ่งห่ม ที่จากแรกเริ่มอาจไม่มีรูปลักษณ์หลากหลายให้เลือกมากมายเท่าในปัจจุบัน แต่ในบรรดาเสื้อผ้าที่เปลี่ยนความนิยมไปตามยุคสมัย ดูเหมือนจะมี T-Shirt หรือเสื้อยืดรูปทรงตัวที ที่สวมใส่ง่าย สบาย เหมาะกับทุกเพศวัย ที่ไม่เคยห่างหายไปจากตู้เสื้อผ้ากันเลย แรกเริ่มเดิม T เสื้อยืดธรรมดาๆ ที่ไม่ธรรมดาอย่างทีเชิ้ตนั้น เริ่มมาจากแนวคิดที่พัฒนามาจากเสื้อชั้นในซึ่งมีมาตั้งแต่สมัยอียิปต์โบราณ จนกระทั่งในศตวรรษที่ ๑๙ ที่เริ่มมีการดัดแปลงเปลี่ยนรูปทรงมาจนได้เสื้อที่มีความยืดหยุ่น เรียบง่าย ใส่ได้สบายๆ ไม่ร้อน และปรับให้เข้าได้กับแทบทุกโอกาส ในเสื้อรูปทรงตัว T […]

ก่อนที่เด็กชายวันวิสข์จะลืมตาขึ้นมาดูโลกเมื่อสามสิบกว่าปีก่อน รถไฟก็ถือกำเนิดขึ้นมาบนโลกมาหลายร้อยปีแล้ว…และหากพูดถึงรถไฟไทย ก็ผ่านช่วงเวลามาหลายทศวรรษเช่นกัน เราเคยเขียนถึงเรื่องราวของรถไฟ ทั้งประวัติและความเป็นมาลงในอนุรักษ์เมื่อหลายฉบับที่ก่อนนี้มาแล้ว คราวนี้เราจะเขียนถึงชายคนหนึ่งที่หลงรักและหลงใหลรถไฟ โดยเฉพาะรถไฟไทยที่หลายคนอาจทำปากขบุมขมิบอยู่ว่า… จริงเหรอ อ่า อย่านะ ขอแนะนำว่าให้ปัดความคิดเชิงลบและภาพจำที่คุณอาจไม่ประทับใจในรถไฟไทยออกไปก่อนเถิด เพราะ ในความหมายเชิงกว้าง ในความเป็นไปเชิงลึก และในความรู้สึกถึงความรัก ที่ผู้ชายคนนี้มีต่อเพื่อนของเขาที่ชื่อ รถไฟ นั้น เราว่านี่คือเรื่องราวที่น่ารัก และในแง่ของความอนุรักษ์ ไม่ว่ามุมไหน…รถไฟไทยก็มีมุมนั้นให้ทุกคนพร้อมสัมผัสถึง เรื่องราวของวันวิสข์ หรือ แฮม ที่ความรักในรถไฟของเขาก่อตัวขึ้นมาตั้งแต่วัยเด็ก […]

สองเรือนโบราณแถวย่านเมืองเก่าที่เคยปิดทิ้งไว้เฉยๆ เนื่องจากไม่มีคนอยู่อาศัย และเจ้าของเรือนรุ่นใหม่ก็ไม่ได้ใช้ประโยชน์อันใด จนเมื่อไม่นานนี้ เรือนสองหลังที่อยู่ไม่ห่างกันนัก กลับฟื้นคืนชีวิตขึ้นมาอีกครั้ง จาก บ้านพระยาธรรมศักดิ์มนตรีสู่การเป็น มูลนิธิ ครีเอทีฟ ไมเกรชั่น (อีส) Bangkok 1899 ตึกทรงโบราณที่มีความสวยสง่าหลังนี้เคยเป็นที่พักอาศัยของเจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี (สนั่น เทพหัสดิน ณ อยุธยา) หรือ ครูเทพ ผู้ซึ่งได้ชื่อว่าเป็นบิดาด้านการศึกษาสมัยใหม่ของประเทศไทย ในช่วงสมัยยังมีชีวิต ท่านเคยดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงธรรมการ (กระทรวงศึกษาธิการ) […]